Vergeven is goed voor je ziel én voor je gezondheid. Het is ‘ja’ zeggen op alles wat het leven geeft, ook als er een ‘nee’ gekomen is op iets wat je graag had willen hebben. Daar is moed voor nodig.
Het bestaan zit vol botsingen, teleurstellingen en grieven. En velen van ons hebben ook grotere kwetsuren opgelopen: een moeder die te weinig aandacht voor je had. Een vader met losse handen. Een geliefde die is vreemdgegaan of verdwenen, net toen je hem het meeste nodig had. Een som geld die je verloren bent, door een grove fout van iemand die beter had moeten weten. Het komt allemaal voor in een mensenleven. Het kan je lang bezighouden, je kunt erop broeden, je kunt kniezen, wrok koesteren, zweren dat je nóóit meer…
Of je kunt vergeven.
Vergeven is beter. Gezonder. Vrijer. Spiritueler. Volwassener.
Maar doe het met beleid. Doe het niet luchthartig. Doe het niet te snel. Doe het niet om je nobel te kunnen voelen, superieur aan de zondaar. Doe het niet omdat het moet, of omdat je bang bent iemand te verliezen, of omdat je eigenlijk nog veel bozer bent op jezelf dan op de dader. Vergeef ook jezelf. Vergeef vooral jezelf.
Dit is het proces van vergeven
Vergeven is een proces waarvoor je de tijd moet nemen. Er zijn verschillende modellen opgesteld, maar allemaal tellen ze een aantal belangrijke stappen die je door moet, en waar je uitgebreid bij stil moet staan, wil het vergeven echt lukken.
Fase 1: In de eerste fase besef je hoeveel pijn het doet wat er gebeurd is, wat je is aangedaan. Je voelt alles wat er te voelen valt. Je beseft ook hoe akelig het is om dit allemaal te voelen, maar je voelt het toch, zo bewust mogelijk.
Fase 2: Je vraagt je af of je werkelijk de rest van je leven deze negatieve gevoelens en gedachten wilt blijven koesteren. Nu komt het idee in je op dat je ook zou kunnen vergeven. Dat is in deze fase nog lang niet gebeurd, maar je beseft wel dat het voor je eigen gemoedsrust beter zou zijn.
Fase 3: Het echte werk. Je zegt ‘ja’ tegen de pijn die je hebt moeten verdragen. Dat betekent niet dat je het gebeurde goedkeurt, en nog minder dat je vindt dat jij het verdiend hebt, maar wel dat je beseft dat dit jouw pijn is. Je maakt jezelf als het ware los van de ander. Je beseft dat pijn nou eenmaal onderdeel is van het leven. En je begrijpt dat je deze pijn ook niet hoeft door te geven aan anderen.
Fase 4: Je ervaart dat vergeven je vrij maakt. Het is een opluchting om de wrok los te laten. Want dat is de paradox van het vergeven: je vergeeft een ander, maar je hebt er zelf het meest profijt van.
Waarom vergeven gezond is
Vergeven is niet alleen goed voor je ziel maar ook voor je fysieke gezondheid, blijkt uit allerlei onderzoek. Het vermindert stress en is daarmee gunstig voor hart en bloedvaten, het verlaagt je cortisolniveau en versterkt daardoor je immuunsysteem. Mensen die onvoorwaardelijk vergeven – zonder verontschuldiging, wroeging of genoegdoening van de dader – blijken langer te leven dan mensen die alleen kunnen vergeven als de daders sorry zeggen en boete doen.
In sommige spirituele kringen gaat men nog verder. ‘Alle ziekte komt voort uit een staat van niet vergeven,’ staat er in ‘Een cursus in wonderen’. ‘Als we ziek zijn dienen we altijd om ons heen te kijken en te zien wie we kunnen vergeven.’ Dat is wel erg radicaal. Maar een beetje innerlijke opschoning kan natuurlijk nooit kwaad.
Hoe werkt het?
Oké, stel je bent overtuigd en je wilt wel proberen iemand te vergeven die je kwaad heeft gedaan. Dan kun je je nog steeds vertwijfeld afvragen: hoe doe ik dat dan? Hoe krijg ik mezelf zo ver dat ik die pijn accepteer als van mij, en dat ik de dader loslaat? Hoe kan ik positiever gaan denken over die ander die mij zo gekwetst heeft? Wat is het geheim?
Het geheim is dat je die andere persoon niet nodig hebt.
Willem Glaudemans legt dit uit. Aan de basis van de meeste grieven, schrijft hij, staat ‘niet gezien zijn’. ‘Je ouders zagen je niet te midden van de andere kinderen die allemaal meer aandacht vroegen. Je partner zag je niet omdat hij zo met zichzelf en zijn werk bezig was, en beschouwde jou enkel als een handige huisvrouw. Je vader zag niet wie jij werkelijk was omdat hij bang was voor jouw kracht, en hij hield jou klein. Je zus zag je niet omdat zij vooral bezig was om bij jullie ouders in het gevlij te komen, waardoor je ouders jou ook niet zagen. Je leidinggevende ziet het goede werk dat je doet niet en trekt collega’s voor die minder werk verrichten. Het niet gezien worden blijkt de grootste pijn te zijn. In bijna alle vergevingssessies in mijn praktijk gaat het hier in een of andere vorm over.’
Maar we leven niet voor onze ouders, onze partner, onze baas, stelt hij. ‘Waarom ben jij hier op aarde? Dat heeft niets te maken met of jouw ouders jou wilden of niet. Het heeft te maken met de missie van jouw ziel. Het enige bestaansrecht dat werkelijk waarde heeft, is dat wat je ontvangt van je ziel. En alleen al het feit dat je hier bent, betekent dat je ziel een bedoeling heeft met dit leven. Dat is je eigenlijke reden van bestaan. Je ziel ontslaat jou nooit. Je ziel geeft jou voortdurend erkenning en bevestiging.’
Met andere woorden: we hopen en verwachten wel dat de mensen om ons heen ons het gevoel zullen geven dat we de moeite waard zijn. En alles wat zij doen waardoor wij daaraan gaan twijfelen – omdat ze zelf niet in contact zijn met hun hart – doet ons pijn. Maar ten diepste hebben we geen bevestiging van anderen nodig. We zijn op aarde omdat we hier horen te zijn, omdat we hier wilden zijn, omdat we hier iets te doen hebben. Niet omdat anderen ons goed vinden en altijd goed behandelen. Zoals de Boeddha zei: ‘Wees een licht voor jezelf.’
De kern van al het vergeven, is volgens Glaudemans: je ontslaat de ander van de verplichting om aan jouw verwachtingen te voldoen.
Meer lezen?
- Hoe kun je positiever gaan denken over je geliefde die je zo gekwetst heeft? Zo vergeef je je partner
- Weet waarom je fouten maakt: omdat we op aarde zijn om te leren. En zonder fouten gaat dat niet. Zo vergeef je jezelf
