De Amerikaanse therapeut en relatiedeskundige Nedra Glover Tawwab wordt dankzij haar enorme aantal Instagram-volgers (2 miljoen!), succesvolle podcast en boeken gezien als expert in het stellen van grenzen. In haar nieuwste boek Nooit Meer Drama vertelt ze hoe je in familierelaties je grenzen kunt aangeven en bewaken. We gingen met haar in gesprek.
Binnen families heerst vaak de gedachte dat je alles tegen elkaar kunt zeggen omdat je familie bent. Voor de lieve vrede ben je nog weleens geneigd om niet te reageren op opmerkingen die je als kwetsend of ongepast ervaart. Wanneer weet je of iets over je grenzen gaat en hoe bewaak je die grenzen?
“Onderschat nooit het volgen van je gevoel. Heel vaak vertelt je gevoel dat het punt bereikt is dat je iets moet doen. Je bent gespannen, voelt dat je energie weggezogen wordt of raakt van het minste of geringste overstuur. Het zijn allemaal indicaties dat er iets moet veranderen en die verandering zit ’m vaak in het stellen van grenzen. De eerste stap is voor jezelf heel helder krijgen wat je wel en niet met je familie wil delen. Ik was net in gesprek met iemand die vertelde dat ze niet met haar broers en zussen over een spannende date kan praten zonder dat er opmerkingen worden gemaakt over haar mislukte dates en relaties uit het verleden. Ik heb haar gevraagd of ze ooit de mogelijkheid had overwogen om niet meer of misschien gedoseerd over haar dates te praten. Je kan bijvoorbeeld melden dat je een leuk iemand bent tegengekomen, maar dat je daar pas meer over wil vertellen als je het serieuzer wordt. Heel simpel, maar wel duidelijk.”
En wat als je uitspreekt wat je grens is en de reactie daarop is ‘je bent te gevoelig’?
“Dat betekent dat de ander niet in staat en ook niet bereid is om naar jou te luisteren. De opmerking ‘je bent te gevoelig’ is voor de ander niets meer dan een makkelijke manier om jouw grens te negeren en zelf niets aan jullie relatie hoeven te veranderen. Dat kan pijnlijk zijn. Misschien heb je al je moed bij elkaar geraapt om eindelijk jezelf uit te spreken en dan loop je tegen een muur van onwelwillendheid aan.
Dit kun je doen
Wat kan helpen, is het inzicht dat de verandering niet vanuit de ander hoeft te komen. Stel je merkt dat je elke keer zenuwachtig wordt vlak voordat je dit familielid ziet en daarna blijf je steeds achter met een gevoel van leegte en zwaarmoedigheid. Je hebt meer dan eens je grenzen aangegeven, maar er verandert helemaal niets. Minder interactie met dit familielid kan de oplossing zijn. Het geeft je tijd om even op adem te komen en emoties te verwerken, zodat dingen zich niet opstapelen. Je kan daarin een ritme vinden van elkaar niet meer dan een keer per maand of een keer in het halfjaar zien. Of misschien alleen met verjaardagen. Je kan de relatie missen, ernaar verlangen dat de ander verandert en zelfs rouwgevoelens ervaren. Maar als dit familielid jouw grenzen niet respecteert en blijft doorgaan met gedrag dat voor jou kwetsend is, dan is het voor je mentale welzijn beter om afstand te nemen.”
In elke familie zijn er problemen. Wanneer noem je een familierelatie ongezond of zelfs disfunctioneel?
“Er zijn verschillende vormen en gradaties van disfuncties. Om een relatie of een gezins- of familielid disfunctioneel te noemen, moet ersprake zijn van een patroon. Als je moeder of zus bijvoorbeeld een keer iets zegt wat niet tactisch of ronduit onaardig is, dan hoeft dat niet meteen een disfunctie te zijn. Maar als er een patroon is waarbij je moeder alles wat jij haar in vertrouwen vertelt doorvertelt aan andere familieleden, dan kan dat wijzen op een disfunctie. Als er een patroon is dat je zus bij elke ruzie vervalt in het doodzwijgen en negeren van de ander, dan is er zeker sprake van een disfunctie. Het gaat om patronen en ook als die patronen niet direct iets met jou te maken hebben, dan kun je er nog steeds last van hebben. Je zus die je broer na een ruzie volkomen negeert, creëert een spanning waar meer mensen dan alleen je zus en broer last van hebben.”
In je boek zeg je dat elke relatie een keuze is, ook een familierelatie. Toch beleven we dat vaak niet zo. Kun je hier iets meer over vertellen?
“Je familie kies je niet, maar je kunt zeker wel keuzes maken in de relaties die je met je familieleden hebt. Familie is een heel belangrijk onderdeel van ons leven en familierelaties zouden voor ons allemaal zo belangrijk moeten zijn dat we bereid zijn elkaars grenzen te respecteren, te accepteren dat we allemaal anders zijn en iedereen de ruimte te geven om zich ook buiten de familiestructuur te ontwikkelen. Als we om kunnen gaan met elkaars grenzen en af en toe een nee kunnen horen, dan kunnen we er op een authentieke en gezonde manier voor onze familie zijn. Die houding, dat is een keuze.”
Tekst: Angélique Heijligers
Meer weten?
Dit artikel is redactioneel ingekort. In Happinez Vier het samenzijn lees je het hele interview met Nedra Glover Tawwab. Bestel dit nummer nu zonder verzendkosten in de Happinez webshop.
