Vraag jij je weleens af hoe het toch kan dat die ene vriendin/je zusje/je buurman zo creatief is en jij totaal niet? Voor iedereen die wat meer creativiteit in zijn/haar leven wil is er goed nieuws: creativiteit kun je (stimu)leren. Arts en neurobioloog Dick Swaab legt uit hoe het werkt.
Er zijn mensen voor wie out of the box denken hun tweede natuur is. Die het ene gekke idee na het andere verzinnen en ook nog eens de mooiste creaties op papier kunnen zetten.
Mocht jij niet tot die groep mensen behoren, dan zou je kunnen denken dat je pech hebt gehad bij het uitdelen van de genen. Deels is dat waar: de genetische achtergrond die je hebt bepaalt voor een deel je creativiteit. Dat komt door kleine verschillen in de bouwsteentjes van de genen, en dus in het DNA. Ook je karakter en je IQ hebben invloed op hoe creatief je bent. Wanneer je een heel open persoon bent, ben je waarschijnlijk ook creatiever. En met een hoger IQ heb je ook meer creativiteit in huis, al geldt dat tot een IQ van 120. Daarboven maakt het niet veel verschil meer.
Survival of the fittest
De mate van creativiteit heeft daarnaast te maken met zelforganisatie. Dat is het proces dat tijdens de hersenontwikkeling plaatsvindt en dat ervoor zorgt dat elk brein uniek is. Tijdens die ontwikkeling maken hersencellen onderling contact. In die contacten wordt informatie vastgelegd door je hersenen, ze geven groeistoffen aan elkaar door en kunnen elektrisch met elkaar communiceren. Cellen die te snel, te langzaam of niet sterk genoeg zijn maken hierbij geen kans.
Elke cel maakt contact met 1000 tot 100.000 andere cellen. Onze hersenen bevatten echter wel 80 tot 100 miljard hersencellen. Dat betekent dat er uiteindelijk veel meer hersencellen niet dan wel gebruikt worden. De beste contacten winnen het van de overbodige cellen, die uiteindelijk dood gaan.
Nooit meer iets van Happinez missen? Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief!
Uit dit proces van zelforganisatie ontstaat dus het uiteindelijke brein dat bij jou hoort. In dat brein is ook bepaald hoe wijd de filters in bepaalde delen van je hersenen (de prefrontale cortex en de thalumus) openstaan. Deze filters zorgen ervoor dat je niet alle informatie die er binnenkomt verwerkt. En dat is maar goed ook, want dan zou je stapelgek worden.
Staan deze filters wijder open, dan ben je in staat om creatiever te zijn. Creativiteit ontstaat namelijk doordat je elementen uit informatie uit de buitenwereld combineert en in je brein laat opborrelen tot iets nieuws. Mensen van wie de filters té wijd openstaan lopen bovendien een verhoogd risico op psychiatrische klachten, omdat de hoeveelheid informatie die zij gelijktijdig moeten verwerken hen kwetsbaar maakt. Dit is een verklaring voor het gegeven dat zeer creatieve schrijvers, kunstenaars en dichters vaker lijden aan depressies en psychische stoornissen.
Creatiever worden met 3 tips
Goed, elk brein is dus anders. En het wordt wat lastig om op gebied van DNA en zelforganisatie invloed uit te oefenen. Gelukkig geeft de hersenonderzoeker ook een aantal tips die je wél kunt toepassen voor een beetje meer creativiteit in je leven.
Tip 1: Wissel van omgeving
Nieuwe informatie van buiten is zoals gezegd van essentieel belang in het ontstaan van creativiteit. Door van omgeving te wisselen doe je nieuwe impulsen op en krijgen je hersenen nieuwe informatie te verwerken. Dit werkt hetzelfde met het uitwisselen van gedachtes en ideeën met iemand van een andere discipline. Het kan erg verfrissend en inspirerend zijn om, als je vastloopt in een bepaald proces, eens met iemand te praten die een totaal andere kijk op zaken heeft dan jij. Dit geeft je hersenen nieuwe impulsen.
Tip 2: Geef jezelf een simpele brainstorm oefening
Door te brainstormen met jezelf dwing je je hersenen om buiten de gebaande paden te denken. Een simpele oefening waarmee je je creativiteit kunt stimuleren is om zoveel mogelijk toepassingen te verzinnen voor een bepaald voorwerp. Neem een wasknijper. Beperk je daarbij juist niet tot het houten mechanisme maar denk groot, gek, verrassend. Misschien wordt je wasknijper dan wel ineens een hekwerk. Of een schommel. Of een muziekinstrument.
Tip 3: Word verliefd
Tja, op commando gaat dat natuurlijk niet zo gemakkelijk. Maar wanneer je verliefd bent maak je meer oxytocine – een stof die je creativiteit stimuleert – aan. Dus ben je op dit moment stapelverliefd, maak daar dan handig gebruik van in je brainstormprocessen. Het kan maar zo zijn dat je je leven niet alleen met de liefde, maar ook nog eens met een geniaal idee verrijkt.
