Steeds verliefd op de verkeerde? Altijd dezelfde soort ruzie met je partner, of je eenzaam voelen binnen de relatie? Grote kans dat dat komt doordat je als kind ‘onveilig gehecht’ bent. Maar ook dan kun je leren gezonde relaties aan te gaan.
Hechtingsstijl als blauwdruk
“Wat we als kind meemaken, met name in de eerste zeven tot elf jaar van ons leven, heeft veel invloed op hoe we ons tot anderen verhouden en relaties aangaan,” zegt psycholoog Susan Vroemen. “Vooral de manier waarop we gehecht zijn draagt daaraan bij.” De hechtingstheorie van John Bowlby (van eind jaren ’60) is door de jaren heen weliswaar verfijnd, maar staat in de basis nog altijd als een huis. Die komt erop neer dat als je je bij je ouders of verzorgers gezien en geborgen voelt en er aan je behoeften wordt voldaan, je veilig gehecht raakt. Daardoor ontwikkel je je emotioneel stabiel, met het basisgevoel dat je ertoe doet. Vroemen: “Wordt er niet of onvoldoende aan die vereisten voldaan, dan raak je in mindere of meerdere mate onveilig gehecht.”
Wat is jouw hechtingsstijl?
Daarbij bestaan drie onveilige varianten. Is je hechtingsstijl angstig gepreoccupeerd, dan klamp je je aan de ander vast, uit angst er niet toe te doen. Is je hechtingsstijl vermijdend, dan denk je – omdat je roep om aandacht niets, of negatieve reacties oplevert – dat je het beter zelf kunt oplossen. En is je hechtingsstijl gedesoriënteerd (soms ook gedesorganiseerd genoemd), dan heb je als kind geleerd dat aandacht en liefde onvoorspelbaar en verwarrend zijn, waardoor je nooit wist welke strategie je het beste kon kiezen. Je kunt hier ontdekken wat jouw hechtingsstijl is.
Anders leren hechten
Volgens Susan Vroemen kun je met bepaalde oefeningen in het hier en nu werken aan een veilige hechting als volwassene. Zo helpt het om negatieve ervaringen te verwerken en emoties te doorvoelen. “Om nieuwe overtuigingen te ontwikkelen en positieve ervaringen voor je te laten werken, zul je eerst aan de slag moeten met wat de onveilige hechting tot stand bracht. Door sleutelervaringen te verwerken en bijbehorende emoties te doorvoelen, word je vrijer om bewust voor ander gedrag te kiezen.”
Zoek emotionele steun
Ook is het zinvol om emotionele steun te zoeken. “Positieve ervaringen leggen nieuwe ‘paadjes’ aan in ons brein. Verzamel bewust mensen om je heen die goed voor je zijn, bij wie je je veilig voelt en op wie je kunt vertrouwen. Oefen met hen met het leunen op anderen, ze toelaten, je kwetsbaar opstellen en grenzen stellen. Want elke nieuwe ervaring maakt het nieuwe paadje dieper.”
Werk aan je zelfbeeld
Een realistischer zelfbeeld ontwikkelen, werkt ook mee. “In moeilijke situaties schieten we vaak terug in onze kinderlijke overtuigingen. ‘Ik ben niet de moeite waard,’ of ‘Ik moet doen wat hij van mij wil, anders lig ik eruit en dan ben ik verloren,’ enzovoort. Meestal zijn die overtuigingen niet reëel. Onderzoek jouw kinderlijke overtuigingen eens en houd ze tegen het licht. Met een mindfulle houding word je je ervan bewust wanneer je je groter of kleiner gaat maken in het contact met anderen en lukt het je steeds vaker om dichter bij je authentieke kern te blijven.”
Onderzoek je patronen
“Overtuigingen ontstaan meestal door eerdere ervaringen en leiden vaak tot strategieën en patronen. Door die te onderzoeken kom je bij de oorsprong en kun je ze ombuigen of je er helemaal van ontdoen. ‘Ik krijg alleen liefde en aandacht als ik stil en lief ben,’ bijvoorbeeld. Of ‘Als mama maar gelukkig is, ben ik het ook.’ Vaak zijn er bepaalde negatieve sleutelervaringen die je gevormd hebben. Welke besluiten nam je (als kind), die toen noodzakelijk waren om overeind te blijven? Het is een proces van in kaart brengen, reflecteren en de bijbehorende emoties alsnog verwerken.”
Tekst: Deirdre Enthoven
Meer weten?
In Happinez ‘Heel je hart’ lees je verder over dit onderwerp. Bestel dit nummer nu zonder verzendkosten in de Happinez webshop.
Meer lezen over relaties?
Gaan anderen vaak jouw grens over? Zo leer je deze te bewaken.
