In de keuken doe je veel meer dan alleen koken. Je kunt je creativiteit uitleven, onbekommerd experimenteren, en al roerend in potten en pannen je faalangst onder controle krijgen. En vooral: lol hebben. Vijf levenslessen van tv-kok Julia Child (na het bekijken van de film Julie en Julia).
Zelf kom ik uit een lange lijn vrouwen die eten zonde vonden van de tijd, en met regelmaat dingen verzuchtten als ‘Ik wou dat er een pil was die ik elke avond kon nemen en waar alles in zat’ (mijn moeder) of de vermoeide verzuchting ‘wat moeten we vanávond nou weer eten’ (mijn oma). Voor ons overleven waren wij, kortom, generaties lang afhankelijk van mannen die overweg konden met schuimspaan en pollepel. Nou ja, wij kunnen weer ándere dingen.
‘You just need an awful lot of onions!’
Toch lees ik met veel plezier het kookboek van de Amerikaanse kok Julia Child (1912-2004) en sinds ik met mijn dochter de film Julie en Julia terugkeek, ben ik echt fan. Als ik het nu niet meer weet met de schrijverij, ga ik op YouTube historische filmpjes kijken waarin je Julia in de weer ziet met een uiensoep (’You just need an awful lot of onions!’) of met een leesbril op te keer ziet gaan op de elleboogbotjes van een braadkip (‘we doen even wat cosmetische chirurgie op de kip’). En dat helpt. Altijd.
Want wat je door Julia Child gaat begrijpen, is dat koken veel meer is dan alleen maar eten klaarmaken. Koken heeft te maken met je zintuigen gebruiken, met levenskunst. Onverschrokken de uitdaging te lijf gaan, je smaak ontwikkelen, de technieken begrijpen zodat je ermee kunt experimenteren – en vooral samen eten en genieten van wat je hebt klaargemaakt. De citaten van Julia Child spreken voor zich en zijn het waard om uit te printen, op een placemat te schilderen en aan de muur te hangen. Vijf levenslessen van ‘The French Chef’.
1 – ‘Find something you’re passionate about and keep tremendously interested in it.’
Julia Child was 37 toen ze haar passie voor koken ontdekte. Te laat? Welnee. Begin gewoon met iets dat je trekt, leer erover, ontdek nieuwe dingen. En bereid je erop voor dat je kunt blijven leren. ‘Je zult nooit alles over iets weten, zeker niet als het iets is waar je van houdt.’ En dat geeft ook niet, want hoe meer je weet, hoe meer je kunt maken. ‘There is no end to imagination in the kitchen.’
2 – ‘Be fearless and above all: have fun!’
Je wordt niet als een fantastische kok geboren. Om een goeie kok te worden, moet je houden van goede ingrediënten, van hard werken en je moet het leuk vinden om iets te máken, te creëren. Julia’s advies was altijd: ‘Leer koken, probeer nieuwe recepten, leer van je fouten, wees onverschrokken en vooral: have fun.’
3 – ‘The only real stumbling block is fear of failure. In cooking you’ve got to have a what-the-hell attitude.’
Faalangst is het enige echte struikelblok om te leren koken. Als het gaat om koken, moet je een houding hebben van ‘kan mij het schelen’. ‘Als je bang bent om te falen, leer je nooit koken,’ zei Julia Child in een van de afleveringen van The French Chef. ‘Koken, dat is de ene mislukking na de andere en dát is hoe je uiteindelijk leert.’ Geldt dat niet voor het hele leven?
4 – Iets mislukt? ‘Don’t apologize!’
Pakt een gerecht niet zo mooi uit als je in gedachten had? Draai jezelf dan alsjeblieft niet in bochten om je te excuseren (als in: ‘Dit is echt mislukt hoor!’ of ‘Ik kan dus niks’). Je legt juist de nadruk op wat er niet goed is, je gasten zitten er niet op te wachten om jou de hele tijd gerust te moeten stellen. Dus doe of er niks aan de hand is. ‘Misschien is de kat in de stoofpot gevallen, de sla bevroren, of de cake ingestort – eh bien, tant pis!’ (‘nou ja, jammer dan!’). Meestal is wat je hebt gekookt beter dan je zelf denkt, en als het echt afgrijselijk is? Tanden op elkaar en glimlachen!
5 – ‘If you’re afraid of butter, use cream.’
Als je bang bent voor boter, gebruik room. Heerlijk advies! Kook met flair, en ga niet eindeloos piepen om een gram vet meer of minder. Daar gaat het helemaal niet om! Kook met goede ingrediënten, eet met aandacht en plezier. Geniet, dan eet je vanzelf gezond. Eetproblemen? Die komen in Julia’s universum niet voor: ’Life itself is the proper binge,’ was haar wijze constatering. Doe je tegoed aan het leven!
Gerechten en herinneringen
Een van de lessen die Julia Child zelf leerde tijdens haar verblijf in Parijs (waar ze leerde koken bij de gerenommeerde kookschool Le Cordon Bleu), is dat een gerecht dat je hebt gemaakt, je bijblijft. Een bijzonder gerecht zelf maken, is niet alleen leuk, het geeft ook bijzondere herinneringen. Julia citeert een van haar leermeesters, chef Bugnard: ‘Je vergeet nooit iets moois dat je zelf hebt gemaakt. Ook nadat je het hebt opgegeten, blijft het altijd bij je.’
Zo had ik er zelf nooit naar gekeken, maar het is zo wáár. Ik herinner me de eend die ik een vriendin hielp maken met oud en nieuw in een huisje in de Ardennen, de gumglotters en pluche nuche uit het kookboek van Roald Dahl die ik met de kinderen maakte toen ze klein waren. De eerste keer dat ik zelf mayonaise maakte (een wonder!), in een vakantiehuisje in Frankrijk. Voor iemand die altijd roept dat ze ‘volstrekt niet kan koken’ en éigenlijk niet verder komt dan vissticks met doperwtjes, is dat toch best wat.
Water, boter en bloem
Ik heb inmiddels Julia Child’s ‘De kunst van het koken’ in huis en dat raakt bij mij precies de juiste snaar: Julia Child vertelt niet alleen wát je moet doen, maar ze legt vooral uitgebreid de technieken uit en waarom het een wel werkt en het ander niet. Dat moet bij je passen, maar ik vind al die uitleg heerlijk. Wat je allemaal niet kan doen met simpele ingrediënten als water, boter en bloem!
Dus hoezo koken als vervelend corvee? Vanmiddag maak ik met mijn dochter soesjes, gewoon voor de lol. Dat moet goed te doen zijn, begrijp ik van Julia, en als ze mislukken, ach, tant pis. Die levenslessen pakken we sowieso wel mee.
Bon appétit!
Meer Happinez?
- 25 vragen voor een gesprek met diepgang
- Jouw astrologische gids voor een goed seksleven
- De kunst van veranderen
