Je ziet ze weer opduiken in de berm en in het bos: paddenstoelen in allerlei soorten en maten. Om bijzondere soorten te ontdekken tijdens een herfstwandeling hoef je echt geen uitgebreide kennis te hebben van Vliegenzwam, Eekhoorntjesbrood en Toverchampignon: met een nieuwsgierige blik kom je al een heel eind.
Wist je dat het er meer dan 5000 zijn, de paddenstoelensoorten die in ons land voorkomen? Vijf-dui-zend! Toegegeven, sommige zijn piepklein en andere heel erg zeldzaam. Maar volgens paddenstoelendeskundige Rob Chrispijn, schrijver van het boek Paddenstoelengeluk (Van Vliegenzwam tot Toverchampignon), blijven er dan nog altijd honderden over die je elke herfst weer kunt tegenkomen.
Zoals bijvoorbeeld deze vijf:
Duivelsbroodrussula
Er zijn veel paddenstoelen met een mysterieuze, haast griezelige naam. Dat is niet voor niets: in de middeleeuwen vonden de mensen paddenstoelen maar eng. Zeg nou zelf: in één nacht tijd doken ze op – dat kon alleen maar het werk van de duivel zijn. De Duivelsbroodrussula is misschien wel een van de mooist genaamde paddenstoelen. En hij ziet er ook tamelijk spectaculair uit, met z’n paarsrode hoed en roze rand. Waar je ‘m vindt? Meestal aan de voet van dennenbomen, op een zanderige ondergrond.
Geweizwam
Misschien zie je ‘m regelmatig, zonder te weten dat het een paddenstoel is: de Geweizwam. De kleine zwam (hij wordt maar een centimeter of vier hoog) bestaat uit zwarte knotsjes, die bovenaan vertakt zijn als een gewei. Het is een taaie paddenstoel: hij verschijnt meestal in oktober, maar blijft vaak de hele winter door te vinden. Je kunt ‘m overal vinden in de buurt van een boom die zorgt voor dood hout, want daar groeit de geweizwam graag op.
Gewone krulzoom
Grappig aan de namen van veel paddenstoelen, is dat ze heel vaak ‘gewoon’ voor hun naam hebben. Alsof de naamgever die paddenstoelen eigenlijk niet veel bijzonders vond – maar het komt ‘gewoon’ omdat er vaak ook nog een andere variant is. De Gewone Krulzoomis een giftige paddenstoel met, inderdaad, een krullerige hoed. Je komt ‘m vaak tegen bij eiken en berken, maar ook bij de den of de fijnspar.
Paarse schijnridderzwam
Ook deze paddenstoel mag er wezen. Zoals z’n naam al aangeeft is de Paarse schijnridderzwam dieppaars van kleur. Is het erg droog buiten, dan kan de kleur verbleken tot lilagrijs. De zwam komt bijna overal voor, en je kunt ‘m eten – maar dan kun je ‘m het beste wel verhitten, want rauw kunnen sommige mensen er een allergische reactie van krijgen. (Ben je geen paddenstoelenkenner, dan kun je eetbare paddenstoelen het beste in de winkel kopen – better safe than sorry).
Vliegenzwam
De paddenstoel der paddenstoelen, die van kabouter Spillebeen, is natuurlijk de Vliegenzwam. Met z’n rode kleur en witte stippen kun je er niet omheen. Hij groeit vooral in lanen met berken, eiken en beuken, schrijft Rob Chrispijn, en in parken en tuinen. En wist je dat de vliegenzwam ook in groten getale te vinden is in de duinen?
Rob Chrispijn, Paddenstoelengeluk. Van Vliegenzwam tot Toverchampignon. Nijgh & Van Ditmar, 2018.
