‘Er had best een tandje bij gekund.’ ‘Als ik eerder begonnen was, had ik het beter gedaan.’ ‘Het ligt aan mij.’ Als je dat soort dingen vaak denkt, draait je innerlijke criticus overuren.
Het lastige met streng zijn voor jezelf, is dat je het zelf volkomen vanzelfsprekend vindt. ‘Leg ik de lat te hoog? Tuurlijk niet, ik streef gewoon naar ‘goed genoeg’, ik wil gewoon geen half werk afleveren.’ Maar als je je herkent in de volgende gedachten, mag je echt wel iets minder streng voor jezelf zijn.
1. Je doet het niet voor minder dan een 8
Streven naar het beste is nobel, maar je houdt het niet continu vol. Als je het op ieder vlak steeds bovengemiddeld goed wilt doen (in je werk, in je vriendschappen, in je relatie), put je jezelf uit. Je blijft jezelf teleurstellen. Probeer onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken, niet alles is even belangrijk. Af en toe een steek laten vallen, hoort erbij. En trouwens, wat jij ziet als een mager zesje, vindt iemand anders misschien wel een dikke voldoende. Probeer het af en toe, dan zul je zien dat de wereld niet vergaat. Dat helpt om de lat de volgende keer iets lager te leggen.
2. Echt tevreden over jezelf? Dat ben je zelden
Over andere mensen gesproken: van hen kun je sowieso veel over jezelf leren. Als je een bui hebt waarin het allemaal shit lijkt – dit lukt niet, dat heb ik nog niet voor elkaar, daar ben ik slecht in – vraag dan eens aan een goede vriend of vriendin hoe hij of zij naar jouw leven kijkt. Tuurlijk, ruimte voor verbetering is er altijd. Maar een ander ziet vaak scherper wat er wél goed gaat. De kunst is om dat aan te nemen.
3. Doet een ander iets fout? Alle begrip!
Perfectionistische mensen hebben vaak wél veel begrip voor de fouten van anderen. Daar bedenk je zo een verklaring of excuus voor, zoiets kan gebeuren. Over jezelf ben je veel minder mild: jij had beter moeten weten. Probeer het eens om te draaien: stel je voor dat jij die ander bent. Had je jouw blunder bij hem of haar ook zo veroordeeld? En had je die persoon er minder om gewaardeerd?
4. Je neemt kritiek persoonlijk
Krijg je kritische feedback, dan vind je het lastig die puur te betrekken op de situatie. Je gedachten gaan met je aan de haal: dit gebeurt je altijd, je bent hier nu eenmaal heel slecht in… Wat helpt, is te oefenen in het scheiden van kritiek op wat je dóet, en kritiek op jou als persoon. Dat zijn namelijk echt twee verschillende dingen.
5. Je vindt het lastig kritiek te leveren
Mensen die kritisch op zichzelf zijn, vinden het vaak lastig een ander ergens op aan te spreken. Ze twijfelen aan zichzelf: hebben ze wel gelijk, ligt het niet gewoon aan henzelf? Waren hun verwachtingen niet te hoog, hebben ze wel duidelijk genoeg gezegd wat ze van de ander wilden? Guess what: soms heb je gewoon groot gelijk en alle recht om een ander ergens op aan te spreken. Net zoveel als andersom.
6. Als iemand rottig doet, ligt het aan jou
Die ene collega groet je zelden. De buurman kapte laatst een praatje af. Je vriendin lacht zelden om je grapjes. Conclusie: het moet wel aan jou liggen. Toch? Nee. Er zijn honderden redenen te bedenken waarom mensen soms onaardig tegen je doen. Ze zitten zelf slecht in hun vel, ze zijn met hun aandacht er niet bij, of -en ja, dat kan- ze mogen je gewoon niet zo. Dat kan: je hebt nu eenmaal niet met iedereen een klik. Dat betekent niet dat er iets mis met je is, maar alleen maar dat er andere mensen zijn die beter bij je passen.
Meer lezen over omgaan met je innerlijke criticus?
Zo sluit je vrede met je innerlijke criticus.
