Gezond eten heeft niet alleen invloed op je lichaam, maar ook op je geest. Darmbacteriën beïnvloeden onze hersenen, en daarmee ook ons gedrag en gevoel. Hoe gezond eten je kan beschermen tegen sombere gevoelens en negatieve gedachten: zorg voor je darmen, en zij zorgen voor je brein.
Vlinders in je buik van verliefdheid of een onderbuikgevoel als je intuïtie je iets probeert te vertellen. Wat je met je hoofd bedenkt en welke gedachtes er bewust of onbewust in je opkomen, je buik laat duidelijk weten welke emoties daarbij horen. Darmen zijn misschien niet meteen het meest aantrekkelijke orgaan, maar het is wel een heel intelligent orgaan. De darmen hebben een eigen, buitengewoon complex zenuwstelsel dat in verbinding staat met onze hersenen. Vandaar dat de Amerikaanse neurowetenschapper Michael Gershon onze darmen de naam ‘tweede brein’ gaf.
Beïnvloedbaar
De communicatie tussen hoofd en buik gebeurt via de nervus vagus, een zenuwbaan die het zenuwstelsel van je darmen direct verbindt met het centrale zenuwstelsel. Maar er is nog iets aan de hand tussen buik en brein, en dat heeft alles te maken met je darmmicrobioom, oftewel het ecosysteem van bacteriën, schimmels en virussen in je darmen. Dat die miljarden bacteriën in je darmen je spijsvertering beïnvloeden is algemeen bekend. Maar vrij nieuw zijn de onderzoeksresultaten die aantonen dat je darmmicrobioom ook de signalen beïnvloedt die via de nervus vagus van je darmen naar je hersenen worden uitgezonden. En dat niet alleen: onderzoeken tonen aan dat er een relatie is tussen je darmmicrobioom en je mentale en emotionele welzijn. Volgens wetenschappelijke inzichten beïnvloeden onze darmen voor tien tot vijftien procent gevoelens van melancholie, woede en stress.
Psychobiotica
Deze bevindingen over de relatie tussen buik en brein maken het aannemelijk dat sombere gevoelens, geluk, gevoel voor eigenwaarde en onzekerheid niet alleen tussen je oren zit. Wie wij zijn, wat ons menselijk en uniek maakt, is meer dan een optelsom van processen die zich in je hersenen afspelen. Cognitief neurowetenschapper Laura Steenbergen onderzoekt al jaren hoe darmbacteriën onze hersenen en daarmee ook ons gedrag en gevoelens beïnvloeden. Steenbergen doet onderzoek naar hoe het precies zit met de nervus vagus, hoe informatie wordt uitgewisseld tussen darmen, darmbacteriën en hersenen en hoe onze darmbacteriën de chemische processen in ons brein beïnvloeden.
Online training Ayurveda
-
Ontdek de leefstijl die bij jou past
-
7 lessen met wijsheden uit deze eeuwenoude gezondheidsleer
-
Cadeau: koperen tongschraper
Darmbacteriën en ons brein
“Pas in de afgelopen jaren is duidelijk geworden hoe invloedrijk de communicatie tussen ons microbioom en hersenen is op ons mentale en emotionele welzijn”, zegt Prof. dr. Eric Claassen, immunoloog, hoogleraar aan de VU en oprichter van Stichting Darmgezondheid. “Dat komt doordat er in de laatste jaren veel onderzoek is gedaan naar het implanteren van darmbacteriën van gezonde donoren bij patiënten met ernstige darmklachten. We hebben het dan over fecale microbiota transplantatie, kortweg poeptransplantatie.” Claassen is betrokken bij onderzoek naar poeptransplantatie waarbij een waterige oplossing van de ontlasting van een gezond persoon wordt ingebracht in de darmen van de patiënt. Het idee is dat de evenwichtige darmflora van de donor helpt bij het in balans brengen van de darmflora van de ontvanger. Deze behandelmethode klinkt niet heel aantrekkelijk, maar dankzij poeptransplantaties zijn artsen en wetenschappers veel te weten gekomen over de connectie tussen buik en brein.
Luister naar je buik
De resultaten zijn veelbelovend, maar Claassen benadrukt dat al het onderzoek nog in een beginstadium verkeert en dat er nog veel meer onderzoek nodig is om zeker te weten hoe het nu echt zit. Claassen: “Wat we inmiddels wel met zekerheid kunnen zeggen is dat de invloed van onze darmbacteriën op ons algehele welzijn vele malen groter is dan we ooit gedacht hebben. Misschien is psychobiotica wel de nieuwe Red Bull of Ritalin onder studenten.”
Schrap simpele suikers
Een gezonde darmmicrobioom kan studenten zeker helpen bij het verminderen van stress en daardoor het verbeteren van cognitieve vaardigheden. Maar eigenlijk is het schrappen van simpele suikers uit je voedingspatroon nog veel effectiever. Uiteindelijk draait alles om je suikerinname. Goede darmbacteriën doen het goed op complexe suikers, slechte darmbacteriën gedijen op simpele suikers. Denk maar eens aan hoe je je voelt na een suiker binge. Je lichaam vertelt je heel duidelijk dat dat geen goed idee was. Mensen die veel suikers eten, hebben vaak ook een negatiever zelfbeeld dan mensen die heel gezond eten. Als je na die suiker binge naar jezelf in de spiegel kijkt, zie je iets heel anders dan na een dag supergezond eten. Die waarneming, dat is een breinsignaal. Iedereen weet eigenlijk wel van welke voedingsmiddelen je je scherper of onscherper voelt. De vraag is alleen, luisteren we wel voldoende naar ons lichaam?
Zorg goed voor je microbioom
Goede voeding is de basis voor een gezond microbioom, vindt ook Karine Hoenderdos, journalist, diëtist en schrijfster. Hoenderdos verdiept zich al jaren in de relatie tussen voeding, darmen en gezondheid. “Met gezonde voeding kun je jezelf beter beschermen tegen sombere gevoelens, steeds terugkerende negatieve gedachtes en andere klachten waardoor je minder sterk in je schoenen staat.” Maar waar begin je? Eerst de boel even goed schoonspoelen met een tiendaagse sapkuur en drie darmspoelingen? Hoenderdos: “Liever niet. Met darmspoelingen spoel je je kostbare microbioom weg en zeker als je gezond bent, is dat zonde. Je microbioom bouwt zichzelf wel weer op, maar dat kost tijd en je darmen krijgen sowieso een klap te verwerken. Veel beter is om je darmbacteriën te voeden en een gevarieerd microbioom op te bouwen. Dat doe je met gezond en vooral heel gevarieerd eten. Hoe gevarieerder je voeding, des te gevarieerder je microbioom. Eet zoveel mogelijk verschillende groenten, fruit, granen en peulvruchten. En let op je vezelinname.
(bron: Gut, de herziene uitgave 2018 – Giulia Enders)
