We weten allemaal wel dat geluk niet in de ander zit, maar in jezelf. Maar zo voelt het niet altijd, en zeker niet als je tijdelijk of langdurig single bent. Hierbij zeven spirituele ‘spelregels’ om gelukkig en vervuld te leven – met of zonder een partner aan je zijde.
Steeds meer mensen gaan als single door het leven: in Nederland zijn het er nu al 2,5 miljoen en de komende vijftien tot twintig jaar stijgt dat volgens de statistieken tot 3,3 miljoen. Een op de vijf vrouwen en een op de zes mannen wonen alleen. Voor sommigen van hen is dat een tijdelijke zaak, tussen twee relaties in; anderen doen het een half leven zonder die ene speciale liefdesrelatie. En veel mensen willen niet anders meer. Een kwart van de alleenstaande vrouwen tussen de 35 en 65 jaar verlangt niet meer naar een vaste partner.
Toch valt het alleen zijn soms zwaar. Hoe goed je het ook hebt met jezelf, twijfel en eenzaamheid kunnen je overvallen. Hoe zorg je ervoor dat je gelukkig blijft, dat je verlangen naar liefde geen lek slaat in je energie?
Spelregel 1: Lever je bijdrage
Verreweg de meesten van ons hebben een talent te ontwikkelen, een speciale gave of kundigheid waarop de wereld zit te wachten. Of het nou lesgeven is, of huizen mooi maken, mensen helpen met therapie of coachingsgesprekken, kunst maken of zorgen dat administraties op orde komen, er is iets waar je goed in bent en wat je aan de wereld schenkt. Wat heb jij te geven, bij te dragen, toe te voegen aan het geheel? Met andere woorden: wat is jouw ding?
Wij zijn wereldburgers, we zijn met z’n allen bezig met de volgende trap van de menselijke ontwikkeling. En ieder van ons doet mee, door haar of zijn beste krachten in te zetten. Wat het ook is, dit talent, deze gave, is waarvoor je leeft – niet die partner die je misschien niet hebt. Als je je ‘ding’ nog niet gevonden hebt, dan is de zoektocht ernaar je hoogste prioriteit. Houd voor ogen, dag in dag uit: je leeft omdat je iets belangrijks te doen hebt, iets waar de wereld niet zonder kan.
Spelregel 2: Leef in je lijf
Eenzaamheid kan alleen komen opzetten als je vervreemd bent van je lichaam. Zolang je diep contact houdt met je eigen lijf, voel je dat je verbonden bent met de natuur, met alle mensen om je heen, met het leven zelf. Onze computergestuurde cultuur doet alles wat ze kan om het contact met het lichaam te verbreken en te zorgen dat we in ons hoofd gaan leven, hoog en droog. De virtuele wereld lonkt en voor je het weet, zit je uren per dag op internet te chatten, te twitteren of te bloggen. Maar de contacten die je daar opdoet, zijn vaak vluchtig en niet vervullend. Je zintuigen verkommeren. En je lieve lijf, je anker op aarde, komt aandacht tekort als je verdwijnt in cyberspace.
Voor singles die niet elke nacht tegen een ander lijf kunnen aankruipen, is het nog eens te meer belangrijk om voeling te houden met het eigen lichaam. Geef het aandacht op alle mogelijke manieren. Doe aan sport, yoga, tai chi of andere lichaamsbeweging. Ga dansen. Vertroetel jezelf in de sauna, laat je masseren. Tuinier als je een tuin of balkon hebt, maak contact met de natuur.
Mediteer ook regelmatig op je lichaam. Voel je lijf, van beneden naar boven en van top tot teen. Voel het vibreren, zinderen, tintelen, voel de energie van het leven zelf er doorheen gaan. Waar je ook bent, wat je ook doet, je kunt altijd stilstaan bij jezelf en je lichaamsbewustzijn verhogen: op het werk, in de auto, in bed, aan tafel of in de tuin. Loop bewust, eet bewust, zit ontspannen, beweeg met aandacht.
Spelregel 3: Omarm je verlangen
Het is een vergissing te denken dat je niet zou mogen verlangen naar liefde, naar een maatje, een arm om je heen of een warm lijf in je bed, als je dat allemaal niet hebt. Er is niets mis met verlangen. Juist verlangen onderdrukken, verdringen of in jezelf veroordelen kost energie en levensvreugde. De hunkering verdwijnt dan niet, maar gaat ondergronds en legt van daaruit een grauwsluier over je leven.
Dus: voel je verlangen. Maar de kunst is om scherp te focussen op het gevoel van het verlangen in je lichaam. Zorg dat het niet naar je hoofd stijgt, waar het vliegensvlug kans ziet te veranderen in depressieve gedachten, spijt of wrok, of fantasieën die je leeg en ongelukkig achterlaten. In je lijf kan verlangen je hoogstens een beetje kramp bezorgen: een knellend gevoel in je borstkas, een knoop in je maag, een trekkend gevoel in je buik. Richt je aandacht daarop, liefdevol en accepterend. Vind het interessant, onderzoek het, verwelkom het. Omarm het verlangen, wees er bij wijze van spreken een goede moeder voor. Geef het ruimte, laat het er helemaal zijn. De energie van je verlangen staat dan tot je beschikking. Vroeg of laat verdwijnt de kramp en ontspant je lichaam zich weer. En jij zit vol nieuwe moed.
Fantaseren over een nieuwe relatie is een van de dodelijkste valkuilen die het single bestaan bedreigen. Het lijkt zo normaal, natuurlijk en zelfs nuttig: wat je bedenkt, wordt toch waar, als je er maar genoeg in gelooft? De waarheid is dat fantaseren je contact met het hier en nu ondermijnt, je afhoudt van de werkelijkheid om je heen. Al dagdromend van de ideale partner kun je voorbijlopen aan al die lieve, goede mensen in de werkelijkheid met wie je het fijn kunt hebben, hier en nu.
Spelregel 4: Weet je bemind
Het leven bemint je, zelfs als je geen mens bij je hebt die af en toe zegt ‘Ik houd van jou’. Het hele universum is een web van energie waarin ook jouw bestaan onmisbaar is. Alles heeft je lief: de wind die door je haren strijkt, de zon op je gezicht, de regen die tegen je ramen klettert, de wolken die boven je hoofd voorbijzeilen. Bomen met hun ritselende blaadjes zijn je welwillend gezind, bloemen lachen naar je, dieren vinden je aanwezigheid spannend en interessant. De stoel waarop je zit draagt je met plezier, de tafel vindt het fijn je van dienst te kunnen zijn. Alles maar dan ook alles is blij met jouw bestaan en jubelt erover tot in de verste uithoeken van het universum. Misschien voel je dat niet altijd zo, maar wéét dat het zo is en van tijd tot tijd zal het besef doorbreken: ‘Ik word diep bemind. Ik mag er zijn. Het leven houdt van mij.’
Spelregel 5: Maak pret
Intieme vrienden zijn van levensbelang voor singles, om je hart uit te storten en de laatste nieuwtjes of roddels uit te wisselen, dat is algemeen bekend. Minder bekend is dat lol trappen minstens even nodig is. Gewoon grapjes maken, lachen, gek doen, de boel op stelten zetten.
Singles met interessant werk hebben vaak de neiging hun leven op te vullen met werk, werk, werk. Daarom zijn vrouwen zonder partner ook vatbaarder voor een burn-out dan vrouwen met partner: er is niemand die hen aan hun jasje trekt en roept: ho! Ontspan! Dus dat moet je zelf doen. Pret maken met vriendinnen is niet frivool of oppervlakkig, maar een eerste levensnoodzaak om een evenwichtige, ontspannen en gelukkige vrouw te blijven. Zoek het op en laat het toe. Ga ook naar lachfilms en cabaret, luister naar vrolijke dansmuziek en kom in beweging, geniet van gezellige etentjes en feestjes. Neem de tijd om te winkelen, uitgebreid te lunchen, vakantie te vieren, romans te lezen en vrije uren te beleven waarin je helemaal niets hoeft van jezelf. Het succes van ‘Sex and the City’ zit ’m niet alleen in de mooie kleren, maar ook en misschien wel vooral in de onbedaarlijke lol die de vrouwen hebben met elkaar.
Spelregel 6: Los je eigen problemen op
Bewust of onbewust kun je naar een partner verlangen om bepaalde problemen voor je op te lossen. Je eenzaamheid, bijvoorbeeld, of het gevoel dat je geen doel hebt in het leven. Of je denkt dat je pas je financiën op orde kunt krijgen als je niet meer alleen woont. Je meent dat je een of ander conflict in je leven pas kunt winnen als je een man hebt die je daarin steunt. Of je gelooft dat je jezelf in een cynisch pantser hult, omdat je alleen bent: met een lieve, begrijpende vriend of vriendin zou je jezelf wel kwetsbaarder opstellen in het leven. Je zoekt eigenlijk een oppas, of een klusjesman, een coach of een vaderfiguur.
Dit nu zijn illusies. Waanvoorstellingen. Er komt nooit iemand die jouw probleem voor je oplost. In het beste geval vind je een partner die behoefte heeft aan een behoeftige vrouw/man, vanuit een ‘reddercomplex’, en ben je gedoemd behoeftig te blijven om hem of haar tevreden te houden. In het slechtste geval jaag je mogelijke partners weg met je behoeftigheid. (Of is het andersom? In het beste geval jaag je partners weg, in het slechtste geval trek je een verkeerde aan.)
Los je eigen problemen op, voor zover mogelijk: doe wat je kunt om te zorgen dat je leven op orde is, dat je tevreden bent over jezelf. Wees autonoom. Dat wil niet zeggen dat je nooit iemand anders nodig hebt, maar wel dat je bewust hulp zoekt voor elk specifiek probleem dat je niet alleen aankunt, dat je bedankt of betaalt voor die hulp, en zelf de verantwoordelijkheid houdt voor je eigen leven. Sta op eigen benen. Het maakt je gelukkiger, en het maakt je aantrekkelijker.
Spelregel 7: Heb het leven lief boven alles
‘Heb God lief boven alles en je naaste als jezelf’ – het komt uit de bijbel, Jezus gaf het als raad aan zijn volgelingen mee en grappig genoeg is het de beste raad die singles – en niet-singles – in hun oren kunnen knopen. Klinkt het je te religieus, vervang ‘God’ dan door ‘het leven’. Zolang je maar beseft dat er iets is wat groter, dieper, mysterieuzer is dan wij kunnen begrijpen, en wat de bron is van alles, inclusief jezelf. Binnenin je bevindt zich die bron en je kunt er toegang tot krijgen.
Sommige mensen praten onbekommerd met God. Anderen hebben liever iets minder abstracts om mee te converseren: een beschermengel of hoger zelf. Investeren in contact met je engel loont. Iedereen heeft een engel, sommige mensen hebben er zelfs meer dan een, en voor die engel ben jij de belangrijkste persoon op aarde. Je kunt het ook je spirituele gids noemen, je alter ego of je innerlijke kind. Het komt erop neer dat er een centrum is van liefde en aandacht, wijsheid en vreugde, speciaal op jou gericht of met jou verbonden, waarmee je contact kunt leggen en waaruit je moed, inspiratie en troost kunt putten wanneer je het maar nodig hebt. (Nee, je hoeft niet eerst te geloven voordat je dat contact kunt leggen. Het werkt ook voor ongelovige thomassen. Probeer maar.)
Spiritueel leraar Barry Long zei: ‘Don’t put the man before God.’ Zet nooit een partner of het verlangen naar een partner vóór die innerlijke bron, want dat verduistert je zicht op de eeuwigheid en laadt te veel verwachtingen op een eventuele geliefde.
Vroeg of laat kan de liefde weer bij je aankloppen – de wegen van Amor zijn ondoorgrondelijk en je bent nooit te oud om verliefd te worden. En dan blijkt: deze zeven spirituele spelregels zijn niet alleen nuttig om in je eentje gelukkig te worden, maar gelden onverminderd tijdens liefdesrelaties.
