Je koopt een boek en laat het ongelezen – liefst op een stapel met andere ongelezen boeken. Herkenbaar? In Japan is er zelfs een woord voor het verschijnsel: Tsundoku. Heb jij ook van die ongelezen boeken in de kast en op je nachtkastje? Helemaal niet erg!
Ongelezen boeken in je boekenkast, stapels boeken op je nachtkastje of naast de bank… In het Japans is er een woord voor: ‘Tsundoku’. Een samenvoeging van woorden, ’tsunde’ betekent zoveel als ‘stapelen’ en ‘doku’ staat voor ‘wat geschreven is’. En voor veel lezers is het herkenbaar, want je hebt al snel de neiging om boeken sneller te kopen dan dat je ze krijgt weggelezen. Is dat erg?
Dat is maar hoe je ertegenaan kijkt. Opruimgoeroes als Marie Kondo vinden dat je die stapels ongelezen boeken weg moet doen. Want ze roepen schuldgevoelens op en andere narigheid, ze sparken geen joy… Een beetje het gevoel dat je ook wel bespeurt bij bezoekers die na een blik op je boekenkast meteen zorgelijk gaan kijken. ‘Wat een hoop boeken, zeg. Heb je die allemaal gelezen?’
Tja, daar sta je dan. Nee, je hebt ze niet allemaal gelezen.
Maar waarom gooi je ze dan niet allemaal in de papierbak?
Nou, híerom!
1 Een boekenkast is niet bedoeld om indruk mee te maken
De Italiaanse schrijver Umberto Eco bedachten voor de verzameling ongelezen boeken de prachtige term anti-bibliotheek. In zijn opvatting (aangehaald in ‘De zwarte zwaan’ van Nicholas Taleb, dat hier ook nog ergens op een stapel ligt) is een anti-bibliotheek een onderzoeksinstrument. Het bevat kennis die je kunt raadplegen op het moment dat je er behoefte aan hebt. ’Aan ongelezen boeken heb je veel meer dan aan gelezen boeken,’ schrijft Taleb. Want als je een boek hebt gelezen, weet je wat erin staat. Een ongelezen boek bevat kennis die je in te toekomst nodig kunt hebben. Zijn advies: ‘Schaf voor je bibliotheek zo veel mogelijk aan van wat je niet weet.’
2 Ongelezen boeken houden je nieuwsgierig
Hoe ouder je wordt, hoe meer ongelezen boeken je waarschijnlijk hebt. En dat is prima. Want Eco geeft nog een reden waarom een anti-bibliotheek belangrijk en waardevol is: een ongelezen boek houdt je nieuwsgierig. Je bent erin geïnteresseerd, om wat voor reden ook, anders had je het niet in huis gehaald. Het herinnert je aan de verhalen, onderwerpen en schrijvers waarin je geïnteresseerd bent. Misschien heb je boeken in de kast die ergens op een antiquariaat tegen je fluisterden: lees mij, lees mij, neem mij mee! Zo’n boek is een belofte. Niet alle nieuwsgierigheid hoeft onmiddellijk bevredigd te worden. Je kunt er ook even mee wachten. Dat heet voorpret.
3 Ongelezen boeken houden je bescheiden
Nog een pluspuntje: ongelezen boeken houden je bescheiden. Ze herinneren je eraan dat je niet alles kunt weten. Dat je nooit genoeg tijd zult hebben om alles te lezen dat je zou willen lezen. Maar dat de boeken er zíjn, als je wilt.
Tegelijkertijd zijn ongelezen boeken zelf ook bescheiden. Dat ze op je schuldgevoel werken, is een misvatting. Ze bewaren hun kennis tot het moment dat je er behoefte aan hebt en ze doen in de tussentijd niemand kwaad. Ze zeuren niet, ze vragen geen aandacht, ze kosten geen tijd. Ze staan daar vriendelijk schouder aan schouder in de kast en op het moment dat je zin hebt, kun je ze pakken en erin gaan lezen. Dat hoeft niet nu, dat hoeft niet over een week of volgend jaar of over tien jaar. Boeken bewaren hun inhoud tot het moment dat je eraan toe bent.
Oké, je hoeft niet per se álle boeken te houden – als het de spuigaten uitloopt met de stapels, kun je best af en toe eens een doos boeken naar de kringloop te brengen, al was het maar omdat je er andere boekenliefhebbers waarschijnlijk een enorm plezier mee doet.
Maar pak zo’n boek dan vooral eerst even op en sla het open. Want het kan zijn dat het dan plotseling zijn geheimen en beloften vrijgeeft, precies op het goeie moment. Zodat je de tijd vergeet en leest, leest, leest. Als je opkijkt, is het buiten donker en ben je nog steeds omringd door stapels ongelezen boeken. Of je het nu tsundoku noemt of je anti-bibliotheek, het is je bron van kennis, het zijn beloften, dromen,wensen en verlangens en het bevat het antwoord op vragen die je nu nog niet hebt gesteld.
Dus zet ze gerust gewoon weer lekker terug in de kast.
Kijk, het sprankelt!
Meer lezen
Lees hier Susan’s prachtige blogs over de betovering van boeken, en over leven zoals je leest. en hier Geertje’s tip over hoe je orde krijgt in je hoofd – niet door op te ruimen, maar door te schrijven!
‘Als ik geld heb, koop ik boeken. Als er nog wat over is, koop ik voedsel en kleding.’
Desiderius Erasmus
