In het televisieprogramma Wie is de Mol zie je aan de lopende band mensen onhandig zijn – en je weet nooit of ze het expres doen. Olcay roept vaak al van tevoren dat ze ergens héél slecht in is of dat ze iets écht niet gaat doen (wat dan bij nader inzien, als blijkt dat ze een opdracht léuk vindt, wel meevalt). Jan maakt een rommeltje van het sorteren van de postpakketten, Ruben heeft hoogtevrees of weet ineens weinig van muziek. Terwijl ie muzikant is!
Hoe kan iemand zó dom zijn?
Maar als je erop gaat letten, zie je het overal om je heen. Altijd als je iemand opzichtig ziet hannesen, kun je je afvragen: kan die persoon het écht niet, of komt het gewoon wel goed uit?
In dit grappige stuk in de Daily Mail geeft Christian Koch ruiterlijk toe dat hij strategische incompetentie inzet om onder huishoudelijke klusjes uit te komen. En hij weet wel zeker dat hij niet de enige is: ‘Als je merkt dat de stoom uit je oren komt, omdat je niet snapt hoe iemand zó slecht kan zijn in een huishoudelijke taak als je man – dan is de kans groot dat hij gewoon doet alsof hij niks kan’
Alle ballen in de lucht houden? Je kunt het ook níet doen.
Dat kun je natuurlijk veroordelen, maar het is nog handiger als je de strategie zelf bewust in te zetten. Zie het als een vorm van zelfbehoud. In het spitsuur van je leven bijvoorbeeld, als je werkt en de kinderen klein zijn. Dan kún je niet alles doen – laat staan goed doen. Als je weet dat het niet lukt om alle ballen tegelijk in de lucht te houden, dan is het heel slim om van tevoren te besluiten welke je kunt laten vallen omdat ze minder belangrijk zijn.
John Acuff schrijft in zijn boek ‘The gift of done’ hoe hij, in de tijd dat zijn kinderen klein waren, bewust een keuze nam om het gras niet te maaien. Dat is een bescheiden inzet. Het kan óók een keuze zijn om de complete tuin te laten verwilderen (de vogels zijn er alleen maar blij mee). Of om het hele huishouden te laten versloffen. Je kunt ook besluiten dat je niet kunt strijken. Of koken. Dat je gewoon (sorry mensen!) écht niet zo handig bent in schoonmaken en opruimen. Maar wél heel goed in leuke dingen doen doen met je kind. (Want wat is nou eigenlijk belangrijker?)
Delegeren
En op het werk? In het boek ‘Schaamteloos delegeren’ van Taco Oosterkamp is een heel hoofdstuk gewijd aan strategische competentie, al noemt hij het anders. Hij heeft het over ‘De methode van zes woorden’. Die zes woorden zijn: ‘Ik weet niet hoe dat moet’. Hij adviseert om dat zinnetje uit je hoofd te leren. ‘Hoe minder je weet hoe iets moet, of je dat nu meent of niet, hoe afhankelijker je wordt van je medewerkers. En dat is goed! Zo speel je tijd vrij voor de dingen die je meer voldoening en werkplezier geven.’
Dat laatste is natuurlijk waar het om gaat. Je wilt goed doen waar je voor bent aangenomen. En niet overspannen raken omdat iedereen van alles op je bord gooit ‘omdat jij het zo goed kunt’. Maar dat ‘schaamteloos’ is natuurlijk wel een dingetje. Je moet vaak even een drempel over om strategisch incompetent te zijn – zeker als je iemand bent die van zichzelf vindt dat ze alles kan (en beter dan anderen). Maar na een tijdje ontdek je echt de voordelen. Niet alleen word je beter in de dingen die je wél doet, je geeft ook anderen de ruimte om hun vaardigheden uit te breiden.
Dit wil je echt niet kunnen
Er is trouwens één belangrijk ding dat je sowieso niet wilt kunnen: multitasken. Dat kan namelijk niemand. Ook al vind je van jezelf dat je het heel goed kunt, het is altijd beter om je op één ding tegelijk te focussen. Dan ben je niet alleen sneller klaar, je doet bovendien je werk beter én je wordt minder moe.
Dus zegt iemand ‘Misschien kun jij dit even doen, want jij kunt zo goed multitasken’? Gooi je handen in de lucht en verklaar: ‘Helaas, ik kan ècht maar één ding tegelijk!’ Onthou inderdaad dat zinnetje van Taco Oosterkamp: ‘Ik weet niet hoe dat moet!’ Je spreekt gewoon de waarheid. En het scheelt enorm in de stress.
Strategische incompetentie. Zo pak je het aan
- Denk goed na wat je belangrijk vindt en waar je goed in wilt zijn.
- Besluit vervolgens welke zaken je kunt laten vallen.
- Doe die klussen minder goed of helemaal niet.
- Oefen het zinnetje: ‘Ik kan écht niet multitasken.’
- Belangrijk: maak je omgeving duidelijk wat je niet kunt.
En dan dit…
Het is handig om te snappen wat strategische competentie is en om er over na te denken. Al kan dat laatste soms ook best confronterend zijn. Kijk bijvoorbeeld nog eens goed naar de dingen waarbij je altijd van jezelf zegt dat je ze écht niet kunt. Wees eerlijk, kun je ze écht niet? Of is dat een overtuiging die je jezelf hebt aangeleerd… omdat het éigenlijk wel goed uitkwam?
