Keltische feesten: vier het begin en het hoogtepunt van de seizoenen

De acht jaarfeesten houden verband met de zonnecyclus en de landbouw en vieren elk begin en hoogtepunt van de vier seizoenen. Deze feesten staan in Europa al eeuwenlang onder verschillende namen bekend, met tradities en betekenissen die in accent van elkaar verschillen. De komst van het christendom betekende niet meteen het einde van de vollemaanvieringen en jaarfeesten. De twee religies hebben eeuwenlang vreedzaam naast elkaar bestaan. Vanaf het moment dat er pogingen werden ondernomen om het volk te bekeren, benoemde de steeds machtiger wordende Kerk alles wat niet christelijk was als ‘heidens’ en niet-christenen ‘ketters’ (in Engeland pagan en pagans). Sommige rituelen en jaarfeesten waren zo sterk verankerd in de Europese cultuur, vooral op het platteland, dat ze niet gemakkelijk uit te bannen waren. In veel gevallen werden ze simpelweg omgevormd tot christelijke feesten.

Het vieren van de acht jaarfeesten maakt je bewuster van het veranderen van de seizoenen, van de circulaire beweging van ontkiemen, opbloeien, afsterven, rusten en weer opnieuw ontkiemen in de natuur, van het geruststellende ritme daarvan. Dat herhalende ritme is overal om je heen – er zit een hele wereld te wachten tot jouw zintuigen verscherpen en je het opmerkt. Je hoeft er niet voor op het platteland te wonen of groene vingers te hebben. Hieronder staan de acht jaarfeesten, met een affirmatie die voor mij de essentie ervan uitdrukt.

Direct naar:

Yule of Midwinter (21 december)

Imbolc (1 of 2 februari)

Ostara of lente-equinox (rond 21 maart)

Beltane of meifeest (van 30 april op 1 mei)

Litha of Midzomer (21 juni)

Lughnasadh of Lammas (1 augustus)

Mabon of herfstequinox (rond 21 september)

Samhain of Halloween (van 31 oktober op 1 november)

‘Ik bereid me voor en zuiver om al wat passend is te kunnen verwelkomen.’

Dit feest wordt Imbolc genoemd, naar het Keltische bolc (buik), dat verwijst naar de buik van Moeder Aarde. Alles wat in de grond ligt te sluimeren wordt gewekt door het toenemende licht en glimpen van onverwachte warmte al kan het nog ijzig koud zijn. Het feest hangt samen met het reinigen en ploegen van de aarde om de akkers na de winter weer vruchtbaar te maken.

Thema’s: reiniging, zuivering (het Latijnse februa betekent zuivering), voorbereiding.

Gebruiken: plant bloembollen, steek kaarsen en vuren aan om het licht aan te moedigen, reinig je huis door de bezem erdoorheen te halen (tegen de klok in), met salie te beroken en met rozenwater te besprenkelen, volg een vastenkuur of sapkuur, probeer oude vastgeroeste gewoonten en remmingen te doorbreken.

‘Ik vraag de kracht om te groeien, de moed om te ontwikkelen en de liefde om tot volle wasdom te komen.’

Dit feest wordt Walpurgnisnacht of Beltane genoemd. Het Ierse Beltane betekent bel-fire, en inderdaad is het een feest waarbij van oudsher vreugdevuren werden ontstoken om overheen te springen. Zo hoog als er gesprongen werd, zo hoog zouden de gewassen groeien. Het is het feest van bloei en bevruchting, waarbij er door jongens en meisjes om de meiboom wordt gedanst (dit gebeurt nog steeds op de vrije school).

Thema’s: levenslust, seksualiteit, bevruchting (ook symbolisch), het ontmoeten van de innerlijke man of vrouw in jezelf, plannen vormgeven.

Gebruiken: dauwtrappen, dansen om de Meipaal of Meiboom en deze met linten omwikkelen, vreugdevuren bouwen, bloemenkransen maken om aan de deur te hangen en in je haar te dragen.

‘Ik geef en ontvang ruimhartig en met oog voor evenwicht.’

Het eerste oogstfeest wordt ook wel Lughnasadh genoemd, naar de Keltische zonnegod Lugh die zich met de donkere aarde verenigt. De zonnekracht neemt af, zodat de gewassen stoppen met groeien en de eerste oogst kan worden binnengebracht. Vroeger werd van de eerste oogst een graanfiguur gevlochten of broodpop gebakken. Ook in je leven kun je merken dat je kunt oogsten wat je hebt gezaaid en verzorgd.

Thema’s: oogsten, overvloed, dankbaarheid, offeren voor het grote geheel, de dynamiek van geven en nemen.

Gebruiken: gevlochten broden bakken, een uitgebreid diner geven met al het voedsel van het seizoen en samenkomen, stilstaan bij wat jij kunt offeren voor een groter doel, bewust iets cadeau geven en ontvangen.

‘Ik zie mijn angsten onder ogen en eer de doden en de dood als onderdeel van de cyclus van bestaan.’

Samhain markeert het begin van een nieuwe cyclus; op deze dag begint het Keltische nieuwjaar. Het is het feest van het binnentreden van de donkerste periode van het jaar. Het leven trekt zich terug in de onderaardse schoot van Moeder Aarde om daar afgebroken en getransformeerd te worden tot nieuw leven. De naam Samhain zou volgens sommigen afgeleid zijn van het Latijnse semen (zaad) dat zich in deze tijd van het jaar in de grond nestelt. Halloween komt van het Ierse All Hallows Eve, wat je kunt vertalen als ‘de avond van alles wat heilig is’. Volgens legenden zou de sluier tussen de werelden op deze nacht het dunste zijn, zodat je in contact kun treden met overleden dierbaren, gidsen en het goddelijke. Het is de avond om de doden te herdenken en te eren, maar ook om je eigen angsten en onzekerheden onder ogen te zien en een plek te geven.

Thema’s: afscheid, het onderzoeken en verdrijven van angsten, het verborgene, eren van de doden, dingen achter je laten.

Gebruiken: het uithollen van een pompoen, er ogen, een neus en een mond uitsnijden en een kaarsje in plaatsen om het eeuwige licht binnen vergankelijke vormen te symboliseren, een kaarsje opsteken bij een foto van een overleden dierbaren en verhalen over hen vertellen, een oranje kaars voor het raam in de vensterbank zetten en aansteken om het huis te beschermen.

Meer weten? In Susans werkboek ‘Magisch dagboek’, te koop in de Happinez webshop, kun je er zelf mee aan de slag.