Lieve weemoedige,
Je deelt een herinnering met een vriendin, vreest de brok in je keel bij een bepaald detail en ja hoor, daar ga je. Elk jaar weer lukt het je niet om de feestversieringen met droge ogen uit de doos te halen. Bij een lied op de radio val je door de tijd en ben je weer daar, toen, zo, met diegene. Fietsend door de buurt kom je langs plekken die een vertederde glimlach oproepen: daar heb je eens gegeten met die geliefde, daar hebben je kinderen nog gespeeld, hier was vroeger een bakkertje. Jij, lieve weemoedige, bent eraan gewend dat het verleden door het heden dwarrelt als pluisjes door de lucht.
Nostalgische blik
Anderen beschouwen jouw nostalgische blik misschien als sentimenteel en inefficiënt. Achterom kijken staat voor veel mensen immers voor spijt, gemis en andere onhandige emoties rondom iets wat geweest is en nooit meer terug komt. Het zou louter oponthoud zijn. We moeten doorgaan, verder, met de blik op de horizon gericht. Kijk vooruit, is het populaire devies, en zie niet om. Dat klinkt opgewekt, dynamisch, daadkrachtig, maar het is ook een tikkeltje armoedig.
Het verleden in een grote zak aan de straatkant zetten, gaat jou door merg en been. Uit het modieuze gebruik om niet terug te kijken naar wat voorbij is spreekt het keiharde oordeel dat alleen het heden de moeite waard is en het verleden heeft afgedaan en kan worden afgedankt. Terwijl er in het verleden zoveel schatten verborgen liggen, zo weet jij als geen ander. Weemoed is niet zonder leed, maar het is een móói soort verdriet. Een zoete pijn. Je kunt immers alleen maar weemoed voelen bij iets wat kostbaar en goed is geweest.
Nooit meer iets missen van Happinez? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Stollen in de tijd
De meeste schrijvers die ik ken zijn ten diepste weemoedig. Wij romanciers herkauwen liever dan dat we op de zaken vooruit lopen. We proberen de juiste woorden te vinden om het verleden te bewaren – alsof we het in grote weckpotten inmaken zodat we er de hele winter van kunnen eten. Goedbeschouwd is schrijven, en kunst maken in het algemeen, een poging om dingen te laten stollen in de tijd en te behoeden voor het grote vergeten zodat het niet echt verloren gaat. Wat strikt genomen een illusie is, natuurlijk. Maar laat ons maar.
De weemoedige mens wil zich niet opsluiten in het verleden, zoals sommige mensen denken, maar het een eervolle plek bieden in het heden. Dat heden lijdt daar niet onder, welnee. Integendeel: het wordt erdoor verrijkt, verdiept en versterkt zoals de jaarringen van een boom de stam dikker en steviger maken.
Voortdurend afscheid
Laat je nooit aanpraten dat weemoed meelijwekkend is. We zijn te benijden, lieve collega-weemoedige. Neem nu het grootbrengen van kinderen waarbij elke ouder voortdurend afscheid moet nemen van fases. Het gevoel van de twee handjes van mijn kinderen in de mijne, als we een gracht en twee straten oversteken naar school, drink ik in. Elke seconde prent ik me in, zodat ik een voorraadje heb om op te teren als de tijd aanbreekt dat ze mijn hand loslaten. Als weemoedige ga ik daar nog een enorme vracht plezier aan beleven.
Met liefde en respect voor wie je bent,
Susan
