Soms moet iets wat in je leven speelt heel tastbaar worden voor je het kunt zien. Niets is moeilijker dan je eigen patronen en mechanismen doorzien, want ze zijn zo vertrouwd en ‘normaal’. Dat geldt in het bijzonder, als je kinderen hebt, voor jouw persoonlijke opvoedingsstijl. Je zit er te dicht met je snufferd op om deze scherp te krijgen, waar het voor anderen van een afstandje veel makkelijker is. Dan helpt het als je een spiegel voorgehouden krijgt door de reacties van anderen of door het leven zelf.
Mijn spiegel was een zwerende vinger. Mijn dochter had een vervelende bacterie opgelopen en twee weken later was ik ook besmet, zodat ook ik een antibioticakuur moest nemen. Af en toe keek ik naar de plek op mijn vinger en ik had het gevoel dat deze me iets te zeggen had. Ik pakte mijn orakelkaarten erbij en trok twee kaarten: een over moederschap en een over nachtmerries. Ik voelde me bijna betrapt, want mijn nachtmerries gaan altijd over het redden van mijn kinderen uit allerhande levensbedreigende situaties, van vloedgolven tot ontspoorde treinen met ravijnen eronder. In die dromen ben ik altijd in mijn eentje en zijn ze ongeveer één en vier jaar oud. Als ik er een heb gered, blijkt de ander weer kwijt en zo gaat het maar door tot ik zwetend wakker word.
Je hoeft ze niet te redden
Weer keek ik naar de plek op de pink van mijn rechterhand, die voor mijn gevoel hoorde bij waar volgens Familieopstellingen je oudste kind staat: rechts vóór je. Ik wist ineens: ik zit te dicht op de huid van mijn dochter. Ik maak me haar uitdagingen in het leven te veel eigen. Ik mag haar begeleiden, meeleven, maar ik hoef niet mee te lijden. Ik kan en mag niet van haar overnemen wat van haar is. En nu ze als twaalfjarige op het punt staat haar basisschoolperiode af te sluiten, hoef ik haar niet meer steeds te redden. Ik mag erop vertrouwen dat ze zichzelf gaat redden en volstaan met moederlijke steun, advies, zorg en liefde.
Ik moet dat nog gaan leren. Beter om daar aan de vooravond van haar puberteit mee te oefenen en de symbiotische liefde te doen ontspannen tot een gezonde, liefdevolle band tussen twee mensen. Dat is wat de zwerende vinger me te vertellen had.
Laat de angst maar los
En nu ik mijn nachtmerries onder de loep had genomen, begreep ik deze ook meteen beter. Mijn kinderen waren een en vier toen hun vader wegging. Ik moest hen plotseling (als ze bij mij waren) in mijn eentje opvoeden en verzorgen. Dat moet een enorme angst in me hebben opgeroepen die ik nooit helemaal heb toegelaten. Kon ik dat wel? Waren mijn twee handen wel genoeg om hen allebei veilig te houden? Ook daarin vond ik een nieuw inzicht. Ik kan nu terugkijken en tegen mezelf zeggen: Ja. Dat kon ik. Dus ik zal dat de komende jaren als moeder óók kunnen. Laat de angst maar gerust los.
Ouderschap is je kinderen ouder zien worden en hen leren begrijpen, maar inmiddels heb ik ervaren dat het vooral gaat om jezelf in kaart brengen: je best doen om je opvoedstijl en de persoonlijke angsten en trauma’s die daaraan ten grondslag liggen in beeld te krijgen. Wat een reis. Wat een worsteling. Wat een kansen. Wat een rijkdom.
