Gezinsdynamiek betreft de manier waarop je binnen het gezin op elkaar reageert. De wisselwerking tussen de gezinsleden hangt af van de karakters, van wat er op een dag gebeurt en van je humeur.
De kern zit in het woord ‘dynamiek’. Hoe je als ouders op elkaar reageert, hoe je op je kinderen reageert en hoe de kinderen op elkaar reageren, is continu in beweging. Daardoor is het best eenvoudig om grip te krijgen op de dynamiek in je gezin. Gezinspsycholoog Jolijn Monteiro deelt vijf tips om je gezinsdynamiek een positief zetje te geven.
1. Maak gezinsdynamiek bespreekbaar
Je herkent gezinsdynamiek vaak op momenten dat het niet goed gaat. Best lastig om dan de sfeer goed te houden. Jolijn Monteiro: “Daarom is het dan nog honderd keer belangrijker om je van die dynamiek bewust te zijn en er met elkaar over te praten, ook met je kind of je partner apart. Als je het kunt benoemen, scheelt dat al. Gezinsdynamiek gaat over vragen als ‘Hoe loopt het nu?’ ‘Hoe dóen wij dit, als gezin?’ En ook: ‘Wat vind jij fijn, wat heb je nodig, hoe geef je je grenzen aan?’”
2. Laat je kind meedenken
“Hou regelmatig een gezinsvergadering, niet alleen om de planning van de week door te praten, maar ook om te overleggen hoe het gaat. Op die manier maak je gezinsdynamiek bespreekbaar en leer je kinderen ook om aan te geven hoe ze zich voelen en wat ze nodig hebben. Laat kinderen ook meedenken over hoe jullie kunnen zorgen voor een fijne sfeer. Bedenk: je hoeft het niet perfect te doen, maar het is wel fijn als je samen een oplossing kunt zoeken. Het gaat erom dat je elkaar de ruimte geeft, elkaar regelmatig vraagt hoe het gaat en open staat voor een gesprek.”
3. Geef elkaar de ruimte
“Het is belangrijk dat elk gezinslid de ruimte heeft om even níet zo lekker in zijn of haar vel te zitten. Dat je je gesteund voelt, juist in een lastige situatie, en dat je kunt aangeven wat je op zo’n moment nodig hebt, bijvoorbeeld een avond sporten, of juist even alleen zijn. Het gaat erom dat je in het gezin allemaal je eigen plek in mag nemen, en dat dat een plek is waar je je fijn voelt. En dat je het kunt zéggen als je je niet op je plek voelt en dat jullie dan samen een oplossing zoeken. En als een oplossing er gewoon even niet is, dat je dat erkent en wel rekening houdt met elkaar.”
4. Loopt het niet lekker? Neem afstand
“De kunst is dan om een stap terug te doen en van een afstandje te kijken: wat gebéurt hier eigenlijk, en welke rol heb ik daarin? Als ik zus of zo reageer, hoe reageert de ander dan? Wat is handig? Kan ik misschien anders reageren? Maar dat is ook lastig, hoor. Als een kind bijvoorbeeld snel boos wordt, of als je kinderen onderling steeds ruzie hebben, zit je er zo middenin dat je bijna niet meer ziet wat er aan de hand is. En misschien snap je ook je eigen gedrag niet en zit je vast in een patroon waarvan je niet weet waar het vandaan komt. Dat kan ook te maken hebben met dingen waarvan je je niet bewust bent, bijvoorbeeld de verwachtingen die je van huis uit hebt meegekregen. Dan kan het fijn zijn om iemand van buiten erbij te halen, bijvoorbeeld een gezinscoach. Dan kun je samen met een helikoptervisie kijken naar wat er nu eigenlijk gebeurt.”
5. Benoem vooral de dingen die goed gaan
“Richt je vooral op de dingen die goed gaan. Bijvoorbeeld als het lukt om de sfeer goed te houden, terwijl iedereen moe is. Doe aan tafel tijdens het eten een complimentenrondje, waarin je dat soort dingen benoemt. Kijk dan ook hóe het jullie is gelukt. Het is fijn om te weten wanneer het goed gaat, dat stop je in je rugzak voor momenten dat het moeilijk is.”
Meer lezen over gezinsdynamiek?
In Happi.kids ‘Samen’ vind je een uitgebreid dossier over gezinsdynamiek. Over de dynamiek in een samengesteld gezin, omgaan met een chronische aandoening bij een van de kinderen en hoe je kinderen kunt laten meedenken over een fijne sfeer. Het nummer is zonder verzendkosten te bestellen in de Happinez webshop.
