In de ayurveda wordt de herfst het vata-seizoen genoemd, omdat de energie van deze dosha in deze tijd het meest dominant is. Om ervoor te zorgen dat je hierdoor niet uit balans raakt, is het fijn om je lichaam en geest op de juiste manier te ondersteunen. Emanuelle Vos, kruidengeneeskundige in opleiding, founder van het platform High Radiance en Herbal Ambassador van Pukka, vertelt hoe je dit onder andere met voeding en kruiden kunt doen.
De gezondheidsleer ayurveda spreekt over drie dosha’s: vata, pitta en kapha. Elke dosha beschrijft zijn eigen kwaliteiten, eigenschappen en energie van allerlei processen. Deze processen vinden plaats in ons lichaam en karakter, maar ook in onze omgeving, de natuur. Om de constitutie van een persoon te beschrijven, kijken we naar welke eigenschappen het meest aanwezig zijn. De drie dosha’s zijn allemaal aanwezig in ons, maar vaak zijn een of twee dosha’s dominant. Elk seizoen van het jaar heeft ook zijn eigen kwaliteiten en eigen dosha, of eigenlijk: de dosha’s bewegen zich door de cycli van de jaargetijden. Door te begrijpen welke energie er het meest actief is in het seizoen, kun je lichaam en geest ondersteunen om bij veranderingen van jaargetijden in balans te blijven.
De elementen lucht en ether overheersen in de herfst
Wind en ether – ofwel lucht in beweging – zijn de dominante elementen in de vata constitutie. Planten en bomen geven in de herfst hun uitgedroogde bladeren terug aan de aarde, de wind raast en het wordt kouder. Het is een periode van transitie, waarin de natuur loslaat en zich klaarmaakt voor de winter. Droogte, wind, kou, subtiel, onberekenbaar, bewegelijk en ruw zijn kwaliteiten die passen bij de herfst en vata dosha. Vata is hierdoor de constitutie die het meest risico loopt om uit balans te raken in de herfst.
100% biologische kruidenthee
Een fijne kruidenthee die jou in de herfst goed kan ondersteunen, is Pukka Relax op basis van venkelzaad, kamillebloem en gember. Gemaakt van 100% biologische en Fair of Life gecertificeerde kruiden van de hoogste kwaliteit, geoogst op boerderijen over de hele wereld. Het is de missie van Pukka om mensen te inspireren, bewuster te leven en de bijzondere kracht van kruiden te ontdekken. Daarom staan mensen, planten en de planeet centraal in alles wat Pukka doet. Lees hier ook meer over Pukka’s benadering voor een betere nachtrust.
Vata uit balans
Als vata uit balans raakt, kun je een droge huid, droog haar, gewrichtspijn en spijsverteringsproblemen zoals gas of een opgeblazen gevoel krijgen. Vata uit balans kan ook invloed hebben op slaapkwaliteit en angsten. Om vata dosha te balanceren, wil je juist tegenovergestelde kwaliteiten vergroten.
Voel je de wind door je kleding dringen? Gebruik een wollen sjaal om je middel om je nieren en buik warm te houden. Je ondersteunt daarmee de spijsverteringsorganen door warmte vast te houden. Warmte zorgt voor een optimaal spijsverteringsvuur, ook wel je Agni genoemd.
Passende voeding in de herfst
Je voedingspatroon aanpassen kan je enorm helpen om dit seizoen in balans te blijven. Sla geen maaltijden over en eet op vaste tijden. Om droogte in je spijsverteringssysteem te voorkomen, gaat de voorkeur naar proteïnerijke en gezonde vetrijke voeding. Het is de tijd van het jaar voor voedende eenpansgerechten, stoofschotels, soepen, linzen en wortelgroenten. Denk aan pompoen, bieten, wortelen, pastinaak, aardpeer, knoflook, uien en zoete aardappel. In het vata-seizoen is wind – de elementen lucht en ether in beweging – het meest actief. Om dit in balans te brengen, helpen wortelgroenten je gronden en brengen het element aarde. Probeer juist droge voeding, zoals crackers, te vermijden omdat dit juist vata dosha activeert.
Kies liever voor volle granen, zoals rijst, haver, tarwe en quinoa. Het is een fijn seizoen voor zoete vruchten, maar vermijd juist rauwe groenten. Kies voor lekker veel noten en notenboter. Amandelen, pecan en pinda zijn allemaal goede opties. Don’t forget to oil up! Oliën zoals ghee, sesam,- en olijfolie zijn niet alleen heerlijk om dit seizoen te eten, maar ook om te smeren. Dus neem de tijd voor een zelfmassage. Gebruik oliën om de huid, klieren en bindweefsels diep te voeden, maar vergeet je olie niet au bain-marie op te warmen. Vata dosha vraagt om verbinding, warmte, koestering en aarden. Een simpele en effectieve manier is je lichaam aan te raken, te masseren. Voel je lichaam, je emoties en gedachten.
Kruiden voor vata dosha
Kruiden spelen in elk seizoen een belangrijke rol. Sommige kruiden verwarmen en andere verkoelen. Een vata dieet kalmeert het zenuwstelsel, versterkt de spijsvertering en helpt nutriënten beter te absorberen. Kruiden die verwarmen en jouw spijsverteringsvuur kunnen ondersteunen zijn bijvoorbeeld gember, mosterd, nootmuskaat, kardemom, zwarte peper, kaneel, kruidnagel, rozemarijn en oregano. Ook de kalmerende kruiden als kamille, ashwagandha, venkel en valeriaan bieden dit seizoen hulp.
Ga vooral ontspannen
Een algemeen advies in deze tijd van het jaar: ontspan. Het is tijd om rust terug te brengen en naar binnen te keren. Kies voor rustige yoga- en ademhalingsoefeningen. Maak een lange wandeling om de mooie kleuren van de herfst te aanschouwen met een lekker wollen sjaal om je nek. Deze tijd van het jaar kan soms wat leegte laten voelen. We zijn opeens naakt na een zomer vol bloei. Dit is positief gezien juist een prachtige kans voor transformatie. Het is een periode om alles van je af te laten glijden en terug te komen bij de essentie van jouw zijn.’
Instagram Live met Emanuelle Vos
De succesvolle Instagram Live sessies met Emanuelle krijgen een vervolg. De eerstvolgende is op woensdag 10 november van 20.00 – 20.30 uur op het account van @Happinez. Emanuelle Vos beantwoordt dan al jouw vragen over hoe je in de herfst – wanneer het dosha vata overheerst – jouw lichaam en geest het beste kunt ondersteunen. Heb je nu al een prangende vraag? Stuur ons een DM.
Credits beeld: fotografie Nina Olsson, @nourish_atelier
