De wereld verandert. Dat is altijd al zo geweest, en het is een van de weinige dingen waarvan we met zekerheid kunnen vaststellen dat het altijd zo zal blijven. In de laatste eeuw is die verandering versneld, en dat heeft gevolgen voor onze aarde. De film Normal Is Over probeert deze veranderingen in kaart te brengen.
‘De sleutel tot de toekomst van de wereld is het vinden van optimistische verhalen, en deze met anderen te delen’ – Pete Seeger. Dat is wat producer en filmmaker Renee Scheltema met de film Normal Is Over probeert te doen. Vandaag is de officiële lancering van de film, die onderdeel is van het International Environmental Film Festival Spain, een ‘Honorable Mention Award’ kreeg op het Tasmanian Eco Film Festival en tot de selectie Wild and Scenic behoort op het Film Festival California.
Happinez stelde Renee vragen over het maken van de film, haar liefde voor natuur en haar ideeën over onze toekomst.
Hoe ben je op het idee gekomen voor het maken van deze film?
Renee: ‘Ik heb deze film niet voor mezelf gemaakt, maar voor alle toekomstige generaties, onze kinderen en onze kleinkinderen. Ik draag de film op aan mijn overleden dochter, en het is mijn geschenk aan de wereld. Ik heb de film niet gemaakt om daar zelf beter van te worden, maar omdat de wereld zo snel verandert dat ik me ernstige zorgen maak over de toekomst.’
Waar maak je precies zorgen over?
Renee: ‘Het opraken van grondstoffen. Alle ouderwetse vormen van energie zijn bijna op en de nieuwe vormen van energie worden tegengehouden door ouderwetse industrie. Maar naast energie raken alle andere grondstoffen ook op, zoals aluminium en staal. Omdat we altijd maar meer willen, altijd willen groeien. Politici en corporaties hebben de mantra van economische groei, want als dat er is, dan gaat het allemaal beter. Terwijl het ondertussen al jaren steeds slechter gaat. Het zal ook steeds lastiger worden om die groei te realiseren, omdat we niet met biljoenen mensen op vijf planeten kunnen leven: we hebben er maar één. De aarde leeg willen graven omwille van geld, dat is geen slim idee.’
En waarom is dat denk je, dat veel mensen denken dat meer bezit en geld gelukkig maakt?
Renee: ‘Op deze vraag ben ik inderdaad het antwoord gaan zoeken in mijn film. Ik heb een jaar gefilmd op zoek naar oplossingen, en drie jaar op een zolderkamer gemonteerd. In die tijd heb ik – als een soort Joris Luyendijk – veel boeken gelezen over de economie, over ons financiële systeem, in een poging om dat beter te begrijpen. Maar naast onderzoeken hoe deze systemen werken heb ik ook geprobeerd oplossingen aan te dragen, die ik op allerlei niveaus ben gaan zoeken.’
Wat zou er dan moeten veranderen?
Renee: ‘De meeste mensen gaan ervan uit dat we het moeten doen met het economische stelsel dat we nu hebben. Dat hebben we al vijfduizend jaar gedaan, en zo werkt het nou eenmaal. Bijna niemand stelt het ter discussie. Ik ben uit gaan zoeken hoe het stelsel werkt, wat het voor gevolgen heeft en vooral hoe het ánders zou kunnen. Geld creëren we uit het niets, maar toch denkt iedereen dat het heel belangrijk is. We zijn er bijna allemaal van overtuigd dat we met geld méér geld kunnen maken. Daar zijn we met z’n allen heel hard mee bezig, en als je geen geld hebt word je met minachting bejegend.’
Is dat de reden waarom je naar Afrika bent verhuisd?
Renee: ‘Allereerst om mijn dochters een tweede taal mee te geven, en om de ongerepte natuur die daar nog te vinden is. Je kunt natuur veel beter beschermen als je ook echt weet wat het is, en als het door je bloed stroomt. Ik denk dat mensen in Nederland dat missen.’
Wanneer ben je zelf geïnteresseerd geraakt in het beschermen van het milieu?
Renee: ‘Ik ben opgegroeid in Bergen, waar hele mooie natuur is. Daardoor stond de natuur altijd heel dicht bij mij. Toen ik een jaar of eenentwintig was studeerde ik nog, maar had toen al niet het idee dat ik iets met mijn studies zou gaan doen. Ik heb mijn bachelor rechten gehaald en mijn studie criminologie afgemaakt, maar ben ondertussen veel gaan lezen over de zin van het leven. Spinoza en Nietzsche hielpen mij enorm. Daarnaast las ik Small Is Beautiful van E.F. Schumacher en de rapporten van de Club van Rome, en realiseerde mij dat we op een verkeerd pad zaten. Daarover zijn grofweg twee theorieën, die ik in mijn film belicht. De ene stelt dat we met 300 kilometer op een muur afrazen en pas zullen veranderen nadat de frontale botsing heeft plaatsgevonden, de ander stelt dat er een massale bewustzijnstransformatie zal ontstaan voordat het te laat is. Wie er gelijk heeft, dat zal de geschiedenis uitwijzen.’
Welke kant denk je dat het uitgaat?
Renee: ‘De geschiedenis leert over het algemeen dat mensen over het algemeen pas veranderen als het te laat is. Maar ik heb de film niet gemaakt om mensen pessimistisch te maken: ik heb de film voornamelijk gemaakt voor mijn kinderen en voor al hun vrienden. Jongeren tussen de 17 en 37, die weten dat er iets mis is, maar niet precies weten wat er mis is, waarom er iets mis is, wat de gevolgen zijn en wat je eraan kunt doen.’
Wat zou je de mensen voor wie je de film hebt gemaakt vooral mee willen geven?
Renee: ‘Ik wil dat ze de film zien. Ik heb 180 uur gefilmd, en dat in twee jaar teruggebracht naar tien uur. Toen heb ik die tien uur aan mijn beste vrienden en familie laten zien. Na die voorvertoning hebben zes van deze mensen besloten om iets anders te gaan doen. De een is uit de stad getrokken om zich aan te sluiten bij een gemeenschap die een organische boerderij runt, een ander heeft een Wild Life Conservation Fund opgericht en een ander is biomimicry gaan studeren. Ze zijn iets gaan doen om de aarde te verbeteren, en ik hoop dat de film hetzelfde effect heeft op de mensen die hem straks in de bioscoop zullen zien.’
Ga voor meer informatie en de trailer naar de site van Normal Is Over.
