De grootste vijanden van creativiteit zijn angst en perfectionisme. Bang zijn voor andermans mening over ons idee of onze creatie, denken dat een ander het vast veel beter kan, aarzelen met iets uitvoeren omdat we het plan niet goed genoeg vinden, bang zijn voor het onbekende. Zo worden potentiële scheppingen in de kiem gesmoord.
Creativiteit vereist vertrouwen. En vertrouwen vereist dat je de behoefte aan grip op je leven laat varen. Dat vinden we doorgaans beangstigend en daar verzetten we ons tegen. Als je bang bent om nieuwe richtingen op te gaan, kom je bewust of onbewust in vaste patronen terecht. Mensen zijn gewoontedieren en vervallen snel in routines die als een veilige haven voelen. De vaste route naar je werk ken je en zorgt ervoor dat je op tijd komt – al is die andere, onbekende route misschien wel veel mooier en sneller. Iets vertrouwds opgeven zorgt voor onzekerheid en onrust.
Blokkades
Je creativiteit kan bijna letterlijk geblokkeerd zijn. Sommige blokkades zijn ons met de paplepel ingegeven. Veel mensen hebben als kind niet genoeg erkenning gekregen en blijven onzeker en vol schaamte over elke nieuwe stap die ze zetten. Andere blokkades hebben we opgebouwd om situaties in stand te houden en geen onzekerheid te hoeven voelen, of die situaties nu goed voor ons zijn of niet. Zo kunnen we onszelf voor de gek houden. We blijven hangen in een baan of relatie die niet bij ons past. We kunnen inderdaad functioneren, maar we zijn niet echt onszelf, laat staan dat we ruimte hebben om tot creatieve gedachten te komen. Gebrek aan tijd kan ook een fikse barrière zijn. Door dagelijkse beslommeringen komen we niet toe aan nieuwe impulsen.
Durf onderuit te gaan
Vaak is onze innerlijke stem onze grootste vijand, het kritische stemmetje dat oordeelt over elke stap die we zetten. Stel je eens voor dat je kon handelen zonder dat altijd waarschuwende, negatieve stemmetje in je hoofd. Dat je vanuit je hart, je ziel en je passie kon leven. Je zou de dingen heel anders aanpakken. Angst kan je behoeden voor veel dingen, maar in een creatief proces heeft bang zijn geen zin. Laat de neiging tot perfectionisme los. Leer te falen. Heel veel fantastische ontdekkingen komen voort uit zogenaamde mislukkingen.
Oefening 1: lijstjes
Maak een lijstje van ‘prestaties’ uit je kindertijd of latere leven waar je hartstikke trots op was. Dingen die je hebt gedaan waarvoor je werd beloond, waarvoor je schouderklopjes kreeg, die je bewonderende blikken opleverden. Beschrijf ze nauwkeurig:
Hoe kwam je tot je prestatie?
Hoe werd erop gereageerd?
En hoe voelde je je toen?
Maak een lijstje van dingen uit je jeugd en verleden waarvoor je op de vingers werd getikt. Dit mogen fouten zijn die je hebt gemaakt of dingen die je vergat te doen. Beschrijf de situaties:
Wat deed je precies fout?
Hoe reageerde je omgeving?
Hoe voelde je je toen?
Welke conclusie heb je toen getrokken?
Maak een lijstje van vijf mensen in je omgeving die je inspireren, stimuleren – die je dus bevestigen in je eigen mogelijkheden, zonder dat ze je direct helpen. Beschrijf hoe ze je inspireren:
Wat bewonder je in ze?
Wat hebben ze, wat jij niet hebt?
En wat kun je van ze leren?
Maak een lijstje van vijf mensen in je omgeving bij wie je je niet op je gemak voelt, die je kleineren of die jou voor je gevoel afkeuren. Beschrijf je gevoelens:
Waarom voel je je ongemakkelijk bij hen?
Waarom laat je ze jou beïnvloeden?
Wat in hun gedrag irriteert jou?
Door het in kaart brengen van je zwakke en sterke punten en momenten, ontdek je meer over je angsten en twijfels. Aan welke punten van jezelf zou je kunnen werken? Hoe kun je dat doen, wat voor maatregelen neem je? Beschrijf het hier.
Oefening 2: Hoogstpersoonlijk
Knip een foto uit van iemand die je bewondert. Teken er een spreekwolkje boven met een belangrijk advies aan jou. Hang de foto op op een plek die je dagelijks ziet en laat je erdoor inspireren.
Oefening 3: Angsten overwinnen
Doe deze week één ding dat je bang maakt en dat je normaliter het liefst uit de weg gaat of niet zou doen. Bijvoorbeeld hardop een liedje zingen in een drukke winkelstraat, of in je eentje uit eten gaan. Je hoeft het niet bij één keer te laten; eenmaal door de zure appel heen gebeten, kun je elke week zo’n uitdaging aangaan. Zie het als een interessant experiment!
Oefening 4: Heimelijke genoegens
Maak een lijstje van tien dingen die je dolgraag zou doen, maar niet doet vanwege een of andere blokkade in jezelf. Zoals: uit dansen gaan, bij een koor zingen, rolschaatsen, je haar blonderen, vlieglessen of schilderlessen nemen. Plak het lijstje in je agenda. Welke eerste stap kun je zetten om een van je genoegens tot uitvoering te brengen?
Meer lezen over creativiteit?
Creativiteit kun je (stimu)leren; zo werkt het in je hersenen.
