Dot geeft deze week advies aan Facebook Moe, die last heeft van een Facebook-allergie. Ze legt uit dat de enige like die ertoe doet, die van jezelf is.
Lieve Dot,
Ik voel de laatste maanden een Facebook-allergie opkomen. Het irriteert en frustreert me zo dat ik het liefste mijn account wil deactiveren. Het enige wat me weerhoudt is dat ik het vooral voor mijn werk gebruik. Ik voel me niet geroepen constant foto’s te uploaden –de constante stroom katten, baby’s met zonnebrillen en gestileerde borden eten irriteren me mateloos. Ook al krijgen deze posts vaak veel likes, ik mis berichten over wetenschappelijke doorbraken, politieke ontwikkelingen of maatschappelijke vragen. En als die voorbij komen, of wanneer ik die deel dan lijkt er een golf van ongecensureerd geklaag, boosheid en negatieve reacties uit voort te komen. Of geen enkele like –wat me dan weer irriteert.
Soms zijn de reacties zo haatdragend, direct of kortaf dat ik me afvraag of de persoon enig idee heeft hoe dit voelt voor diegene die dit deelt? Soms lijkt het alsof Facebook zijn ziel verliest –mocht die het überhaupt ooit hebben gehad.
Lieve Dot, wat te doen? Ga ik hierop in? Houd ik me afzijdig? De-activeer ik mijn account? Of blijf ik Facebook gebruiken zoals ik doe, strikt werk gerelateerd?
Ik kijk uit naar je antwoord.
Liefs,
Facebook Moe
Lieve Facebook Moe,
De eerste maanden nadat deze rubriek van start ging, werd er regelmatig op Dot – en soms ook op de vragensteller- ingehakt op Facebook. De vaak complexe vragen werden met een denigrerende zin van tafel geveegd, of Dot werd beschuldigd van arrogant, egocentrisch en robotachtig gedrag. Zoals je je misschien kunt voorstellen deed dat pijn. En dat blijft het doen, de enkele keer dat het weer gebeurt. En het irriteert mij ook als iets waarvoor ik mijn ingewanden binnenstebuiten heb gekeerd ongeveer zeshonderd keer minder likes krijgt dan een tegeltje met ‘go with the flow’ erop in paarstinten. Maar wat doe je eraan?
Ik ben het als schrijver –en daardoor in zekere mate publiek persoon- enigszins gewend. Ik sluit mijn bloedsomloop aan op mijn toetsenbord of kladblok, lek de wereld in en heb vanaf dat moment geen enkele invloed meer op wat mensen ervan vinden, erover zeggen of ermee doen. Een beetje alsof je elke week een 15-jarige puber met make-up en een onrealistisch zelf- en wereldbeeld op vrijdagavond ziet vertrekken naar de grote stad; je houdt je hart vast en tegelijkertijd weet je dat het niet anders kan. De deur die naar buiten leidt is dezelfde deur waardoor dingen naar binnen kunnen komen.
En inmiddels is iedereen – inclusief jij, lieve Facebook Moe – publiek persoon geworden door sociale media. Iedereen, inclusief de aanstaande (ik krijg het nog steeds moeilijk uit mijn mond) president van de Verenigde Staten, kan elke hersenscheet met een miljoenenpubliek delen. Met alle gevolgen van dien. Geluiden en perspectieven van hoop en inzicht vinden eveneens hun weg. Wat dat betreft betekent het internet een ongekende democratisering van informatie. Ook weer met alle gevolgen van dien.
Wat veel mensen –waaronder misschien jij en ik- in de vaart der volkeren lijken te vergeten is hoe nieuw het internet is. Hoe gigantisch. Hoe allesomvattend en alle veranderend het is. En hoe weinig we er eigenlijk van begrijpen. Als vissen die té omringd zijn door water om het te bevatten, is veel van je leven opgeslokt, doordrongen van digitalisering. De totale culturele, politieke, financiële, emotionele afhankelijkheid die we hebben ten opzichte van dit internet is gigantisch. Ik ben geen historicus en beroep me enkel op vermoeden wanneer ik zeg dat de digitale revolutie waar we nu inzitten groter is dan die van de Industriële en Franse bij elkaar.
Misschien lijkt het alsof ik met dit filosofische betoog verder van je vragen af beweeg, lieve Facebook Moe, maar ik ben ervan overtuigd dat juist dit soort perspectief helpt om beter te begrijpen wat er momenteel gebeurt. Hoe verleidelijk het ook is om met de waan van de dag mee te liken, of je af te melden, of om haatvol te reageren op de haatreacties; hoe groter je begrip van het fenomeen zelf, des te waardevoller je het kunt gebruiken. Des te onafhankelijker je ervan wordt – in de beste zin van het woord.
Alhoewel jij en ik nog maar aan het begin staan van deze revolutie, is het ook goed te onthouden dat er op een bepaald niveau niets nieuws onder de zon is. Mensen doen mensendingen. Op een ongekend grotere schaal, dat wel, maar die neigingen tot hoop verspreiden, gifspuwen, uitloggen en obsessiviteit zijn nauwelijks nieuw. Op een heel alledaags niveau betekent dit dat het verstandig is om je niet anders te gedragen online dan je zou doen op straat. Dat valt uiteen in duizenden concrete gedragstips. Wat je wel en niet zegt, wat je wel en niet doet online, moet betekenisvol en bij voorkeur doordacht zijn – door jou. En niemand anders gaat het je leren, lieve Facebook Moe. Hoe eerder je dat aanvaart, hoe beter. Je ouders leerden je misschien dat je niet in iemands gezicht moet spugen of op straat moet plassen – en nu moet je jezelf leren dat virtueel niet te doen. Zo ingewikkeld is het niet.
Je kunt niet wachten op anderen om het gedrag te gaan vertonen dat je wilt zien. Als jij niet wilt dat iemand je post –of jou zelf- met een haatreactie afmaakt, doe dan niet hetzelfde terug. Oók niet in je hoofd. Facebook – en elk ander onderdeel van internet – kan alleen zijn ziel verliezen als jij dat doet. Het klinkt misschien wat cliché maar het is een waarheid als een koe; er is maar één like die er echt toe doet, en dat is de jouwe. Je kunt jezelf niet afhankelijk maken of vergelijken met anderen. Dat was altijd zo, maar zie Facebook als een uitnodiging dat nog dieper te leven.
Eén van mijn eigen favoriete spamfilters waar ik elke publieke uiting doorheen probeer te laten gaan is deze: maakt wat ik nu zeg, deel, like, tweet, reageer, de wereld groter of kleiner? Bozer of hoopvoller? Wanneer is zwijgen waardevoller dan goud en wanneer is het struisvogelgedrag? Het lukt me lang niet altijd, en regelmatig heb ik het nodig om een tijd offline te zijn om dit soort vragen te beantwoorden. Maar voor al die dingen moet je zelf zorgen, lieve Facebook Moe. Wachten totdat een ander begint is geen goede strategie tijdens een revolutie.
Alle goeds,
Liefs
Dot
Wil je zelf ook je vraag stellen in deze rubriek? Mail dan je dilemma naar lievedot@happinez.nl.
Wie weet zie jij je dilemma binnenkort beantwoord!
Wil je alle vorige Dots teruglezen? Dat kan hier.
