Alles is aan verandering onderhevig. De wereld om ons heen en wij zelf veranderen ook. Hoe houd je je dan toch staande? Soms door dingen vast te houden, soms door dingen los te laten. En als het echt te snel gaat: met vertrouwen.
Eigenlijk is alles wat je doet een soort omgaan met veranderingen. Het is om duizelig van te worden. Daarom sluiten we ons voor veel veranderingen af, en dat is maar goed ook: elke nieuwe waterdruppel is een wonder, maar in het dagelijks leven is het reuze handig om vanuit je ooghoek een rivier te zien en vast te stellen: inderdaad, het stroomt.
Maar af en toe moet je het doen: de boel even stilzetten en stilstaan bij de veranderingen om je heen. Want veranderen gaat over loslaten, vasthouden, en alles ertussenin. Met deze tips blijf je staande in een wereld waar alles verandert.
Tip 1: Vier het
De geboorte van een kind wordt gevierd met geboortekaartjes, slingers, een ooievaar in de tuin. Een overgang naar een nieuw levensjaar vier je met taart en Lang zal ze leven. Een begrafenis is ook een viering – een verdrietige, maar wel een viering.
Als je bedenkt dat alles tijdelijk is, dat alles verandert en alles voorbijgaat, waarom vieren we dan eigenlijk niet veel meer? Vier het begin van de vakantie. Het begin van de lente. De eerste dag van de rest van je leven. Want vieren geeft grip op verandering. Het is een manier om de tijd heel even stil te zetten en een moment te verankeren in je herinnering. Een moment van viering is een foto, terwijl een film maar doorgaat.
Vieren gaat gepaard met rituelen. Die zijn niet alleen leuk, ze geven ook houvast. Plant een boom, ga op reis, begraaf een strijdbijl, zet een tatoeage, schrijf iets op een briefje en geef het mee aan de wind, of vouw er een bootje van en laat het meevoeren door een rivier. Geef de verandering een vaste vorm, zodat je er iets mee kunt doen, ernaar kunt kijken en het vast kunt houden.
Vieren kan met vrienden, collega’s, familie. Maar het kan ook in stilte, alleen met jezelf. Vier de eerste dag dat je je weer beter voelt, nadat je ziek bent geweest of in de put hebt gezeten. Koop iets voor jezelf, om een verandering te vieren. Iets kleins, iets moois. En als ze vragen ‘Is het een cadeautje?’, zeg dan ‘Ja’.
Tip 2: Let op kleine veranderingen
Veel veranderingen zien we pas als het te laat is. Op je werk wordt gereorganiseerd. Je buurt verandert. Je relatie verandert – van ‘verliefd’ naar ‘liefde’, als het meezit. De maatschappij verandert – kleine veranderingen in het begin, die je bijna niet opmerkt. Misschien wíllen we ze niet eens in de gaten hebben.
We hebben de neiging ons af te sluiten voor de tekens aan de wand: ach, zo’n vaart loopt het allemaal niet. Het is makkelijk om je ogen te sluiten voor veranderingen, maar soms niet de beste strategie. Beter is het om te kijken naar de tekens aan de wand en je voor te bereiden.
Als je ziet aankomen dat het in de toekomst financieel minder wordt, kun je nu al bezuinigen. Merk je dat je vaak te moe bent, dat je te weinig tijd hebt om op te laden, grijp dan in en wacht niet op een burn-out. Durf de veranderingen recht aan te kijken en actie te ondernemen. Het voordeel? Door kleine veranderingen in de gaten te houden, voel je je minder overgeleverd aan de grote veranderingen.
Tip 3: Leg het vast
Hoe je met veranderingen omgaat, is deels een karakterkwestie: de een vindt van huis uit elke verandering práchtig, de ander gooit bij de minste verandering van routine de hakken in het zand. Hoor je bij die laatste groep dan kan het helpen om in een periode waarin veel op losse schroeven komt te staan voor jezelf een veranderdagboek bij te houden. Om helder te krijgen wat er gebeurt en wat dit met je doet is het nuttig om eerst een persoonlijk thema vast te stellen, een soort lens waardoor je jezelf observeert.
Ben je niet zo’n schrijver, dan is filmen of fotograferen een andere manier om dingen vast te leggen. Leuke voorbeelden zie je op YouTube: filmpjes waarop je de buik van een vrouw dag na dag ziet groeien, en na anderhalve minuut is er, hopla, een baby. Of maak iedere dag een foto van jezelf. Door het vast te leggen, maak je veranderingen zichtbaar.
Tip 4: Zeg ‘ja’ tegen verandering
Verandering is iets waar we ons bijna instinctief tegen verzetten. Wat bekend is, is veilig. Nieuw is onbekend en eng. Nee, we willen niet dat de postkantoren verdwijnen, we willen geen andere baan en ook geen nieuw telefoonabonnement en al helemaal niet verhuizen! Dingen willen behouden is goed, maar bij veranderingen waar je niets aan kunt doen is verandervrees soms wel lastig.
Louise Hay legt in haar boek ‘Je gedachten te hulp roepen’ de nadruk op positieve affirmaties. Verspil geen tijd aan nadenken en praten over hoe vervelend vergankelijkheid is, want hoe meer je dat doet, hoe steviger je de ellende verankert in je brein en je manier van denken. Positieve affirmaties doen juist het tegenovergestelde: door positieve woorden te kiezen, help je jezelf om te gaan met veranderingen. Bij ‘Ik vind ouder worden eng,’ kun je de affirmatie kiezen ‘Ik heb een volmaakte leeftijd en geniet van ieder nieuw moment’.
Een andere denktechniek is ‘omdenken’. ‘De werkelijkheid kun je niet veranderen. Wat je wel kunt veranderen, is wat je ermee doet,’ schrijft Berthold Gunster in zijn boek ‘Huh?!’. Stap één: zie het probleem niet als een probleem, maar als een feit. Stap twee: maak van het feit een mogelijkheid. Waar zijn de nieuwe mogelijkheden? Welke nieuwe deuren zijn er opengegaan? Welke nieuwe deuren kun je zelf openen?
Leven is laveren tussen gewoonte en verandering. Daag je brein uit met veranderingen van je dagelijkse routine: fiets een andere route naar huis, kook een nieuw recept, bezoek een film waar je normaal nóóit heen zou gaan, lees een boek in een genre dat je niet kent, word vrienden met iemand waar je totaal níet op lijkt.
Tip 5: Weet: ook dit gaat voorbij
Als we als mensen niet zo verschrikkelijk goed en slim waren in het reageren op veranderingen, dan waren we allang uitgestorven. We kunnen ons aanpassen, meebewegen, instrumenten ontwikkelen, foefjes toepassen, slimme oplossingen bedenken.
Maar soms reageer je het beste door even niets te doen. De beroemde Serenity Prayer van de Amerikaanse theoloog en predikant Reinhold Niebuhr luidt: ‘God, geef me de rust om de dingen te accepteren die ik niet kan veranderen, geef me de moed om de dingen te veranderen die ik wel kan veranderen en de wijsheid om het onderscheid te maken.’
De wereld is continu in verandering, en de veranderingen met de grootste impact op je leven, daar heb je vaak maar bar weinig invloed op. Als je in een draaikolk terecht komt, is je instinctieve reactie om te vechten en te zwemmen voor wat je waard bent. Maar de beste oplossing is juist om niets te doen en je te laten meevoeren met de stroom tot je in rustiger vaarwater bent. Sommige gebeurtenissen zijn zo ingrijpend, zo verdrietig en slaan zo je ankers los, dat je niet anders kunt dan ze ondergaan.
Het enige wat je dan hebt, is het vertrouwen – niet eens dat het ooit goed komt, maar wel dat je erdoor komt. Dat je dit aan kunt, hoe moeilijk het ook is. Zorg intussen voor jezelf. Als dat niet lukt, vraag dan anderen voor je te zorgen. Haal adem. En onthoud altijd, ook in het diepst van de draaikolk, ook als je denkt dat je het niet kunt: mensen zijn gemaakt om veranderingen te doorstaan. Vertrouw erop.
Geïnspireerd geraakt?
- Lees ‘Wie heeft mijn kaas gepikt? Omgaan met veranderingen zakelijk en privé’, Spencer Johnson en Ken Blanchard, Uitgeverij Business Contact
- Lees ‘Veranderen doe je zelf! Geef vorm aan je toekomst’,Tony Buzan, Pearson Education Benelux
- Lees ‘Je gedachten te hulp roepen, een inspirerend doeboek’, Louise Hay, Uitgeverij De Zaak
- En Lees ‘Huh?! De Techniek van het Omdenken’, Berthold Gunster,Uitgeverij Bruna
Meer lezen over veranderingen?
Zó leer je omgaan met verandering.
