We leven in een wereld vol lawaai, terwijl we juist meer rust en stilte nodig hebben, aldus de Vietnamese zenleraar Thich Nhat Hanh in zijn boek over stilte.
Stilte is essentieel.
We hebben stilte nodig,
net zoals we lucht nodig hebben
en een plant licht nodig heeft.
Met een geest propvol woorden
en gedachten,
is er geen ruimte voor onszelf.
Thich Nhat Hanh
Is het nou nooit eens even stil? Nee. En zeker niet in je hoofd. Muziek, herrie, pratende collega’s, social media. En daaroverheen dan nog eens je eigen gedachten, die al helemaal nooit ophouden. ‘Radio NSD’ noemt de boeddhistische zenleraar Thich Nhat Hanh het in zijn boek over stilte. Dat is Radio Non-Stop Denken, een zender waar je brein continu op staat afgesteld en die continu een stroom gedachten (vaak negatieve gedachten, ook nog!) door je bewustzijn stuurt.
Is dat erg? Ja. Door al die onrust is er geen ruimte meer voor ‘innerlijke stilte’ – de stilte van het niet-denken. En die innerlijke stilte is voor je geest net zo essentieel als slaap voor je lichaam. ’Zonder stilte in jezelf en met je hoofd en lichaam vol lawaai, kun je de roep van de schoonheid niet horen,’ aldus Thich Nhat Hanh. Bovendien raak je vervreemd van jezelf. Hoe kun je, om maar wat te noemen, naar je hart luisteren, als radio NSD er voortdurend doorheen tettert? ‘Je hart roept je toe. Je hart probeert je iets te vertellen, maar je kon het niet horen omdat je hoofd vol zat met lawaai.’
Daverende stilte
Mindfulness is het overkoepelende thema van Thich Nhat Hanh en daar draait het ook om in zijn boek over stilte. Hij signaleert: door die onafgebroken stroom van geluiden, informatie en gedachten komen we er niet meer aan toe om af en toe gewoon even er alleen maar te zijn.
Zoals je dat soms kunt ervaren tijdens een wandeling in de natuur, waarbij je ontspannen bent, diep in- en uitademt en heel bewust luistert naar de geluiden om je heen. Je verkeert dan in een ‘daverende stilte’. Het is op zulke momenten dat je werkelijk met de wereld verbonden bent, legt hij uit. ‘Je kiest waarnaar je luistert en je kiest wat je wilt zijn. Je in- en uitademing. De regen of de wind. Als je voeling hebt met deze verfrissende en helende elementen, dan bén je en dan ben je niet je denken.’
Wil je meer rust en stilte? Zo zet je radio NSD uit
‘Even bijtanken,’ zou je het ook kunnen noemen. Nu klinkt dat natuurlijk altijd gemakkelijker dan het is. Je zult de enige niet zijn bij wie de gedachte aan ‘vredig en blij’ voortdurend verstoord wordt door de noodsignalen van Radio NSD: ‘Ik heb nóóit een momént voor mezélf!’
Wat te doen? Ingrijpen, want stilte komt niet vanzelf. Het helpt al om af en toe de externe herrie te temperen, door een uurtje de radio en tv uit te zetten en de smartphone onderin de wasmand te verstoppen. Maar hoe zorg je voor innerlijke stilte?
Een kwestie van oefenen, aldus Thich Nhat Hanh. Niet-denken is een kunst die, net als andere kunstvormen, vraagt om geduld en oefening. En zoals met alle vaardigheden hoef je niet láng te oefenen, als je het maar elke dag even doet. Bijvoorbeeld zo:
- Mediteer, door een paar minuten rustig (liefst in stilte) te zitten en je aandacht te richten op je adem.
- Zorg dat je bij een afspraak iets te vroeg bent, en focus een halve minuut op je omgeving, de geluiden, wat je ziet, hoe het voelt om daar te zijn.
- Doe iets met je handen, zoals klussen of musiceren of een andere activiteit waarin je helemaal opgaat, zodat je alles om je heen vergeet.
Je kunt er ingewikkeld over doen, maar zo moeilijk is het ook weer niet om je gedachten even tot stilstand te brengen. Tien of twintig seconden per keer is al mooi. Als je in een drukke dag af en toe zo’n korte pauze in kunt lassen, maakt dat een wereld van verschil. Het is op zulke momenten dat radio Non-Stop-Denken even uit staat. En voilà, dan heb je hem: een oase van rust, in een wereld vol lawaai.
Meer weten?
Thich Nhat Hanh, ‘Stilte. Luisteren in een wereld van lawaai’ (uitgeverij Ten Have).
