Ben jij zo iemand die ’s ochtends vrolijk en vol energie voor dag en dauw haar bed uit springt? Of ga jij pas echt ‘aan’ als de middag of zelfs avond aanbreekt? Op vrije dagen volg je van nature meer je eigen ritme, maar als je (weer) aan het werk moet is het handig om te weten wanneer je de meeste energie en brain power hebt.
Chronobiologie bestudeert de biologische ritmen van het leven. Volgens Daniel H. Pink, auteur van When: The Scientific Secrets of Perfect Timing, varieert de kracht van ons brein gedurende de dag behoorlijk. Wat voor jou het beste moment van de dag is om een bepaalde activiteit te doen, hangt af van de aard van die activiteit en van je chronotype. Dit type staat voor je aangeboren biologische ritme en bepaalt op welk moment van de dag jij barst van de energie – en wanneer even niet.
De bevolking bestaat voor zo’n 15 procent uit vroege vogels en voor ongeveer 20 procent uit nachtuilen, aldus Pink. Waar de vroege vogel op tijd naar bed gaat en vroeg weer opstaat, kruipt de nachtuil juist laat onder de dekens en ontwaakt ook later in de ochtend. De rest van de mensen zit daar ergens tussenin, maar neigt doorgaans meer naar het type vroege vogel.
Zo bepaal je je chronotype
Je kunt je chronotype (leeuw, beer of wolf) bepalen met deze test, of door je ritme op een vrije dag te bestuderen. Een vrije dag houdt in dat het niet uitmaakt wanneer je opstaat en hoe laat je naar bed gaat, en zelf de invulling van je dag kunt bepalen. Kies geen dag waarop je toevallig extreem vermoeid bent, want dan is je ritme waarschijnlijk anders dan normaal.
Hoe laat ga je de avond voor je vrije dag naar bed? En hoe laat sta je op? Op basis hiervan bepaal je het middelpunt van je slaap. Ligt het middelpunt van jouw slaap vóór half 4 ’s nachts, dan ben je een vroege vogel (leeuw). Ligt jouw middelpunt na half 6 in de ochtend, dan ben je een nachtuil (wolf). Een tijdstip tussen half 4 en half 6 geeft aan dat je ertussenin zit (beer).
Een voorbeeld: als je om 12 uur naar bed gaat en om 8 uur wakker wordt, ligt dit middelpunt op 4 uur ’s nachts. Dit betekent dat je geen vroege vogel of leeuw pur sang bent, maar een beer, waarbij je meer overeenkomsten hebt met een leeuw dan een wolf.
Piek, dieptepunt en herstel
Het energieniveau doorloopt per dag drie fasen: de piek, het dieptepunt en het herstel. Voor wie geen typische leeuw is – zo’n 80% dus – valt de piek vroeg op de dag, het dieptepunt ongeveer midden op de dag en het herstel in de late namiddag of vroege avond.
Wolven zijn de uitzondering op de regel. Hun piek of hoogtepunt valt pas veel later – van vroeg tot laat in de avond – en het verloop van de fasen is omgekeerd. De energie van wolven herstelt zich in de ochtend en beleeft ’s middags een dieptepunt. Ben je een wolf, dan verloopt je dag dus als volgt: herstel, dieptepunt, piek.
Je dag indelen volgens je chronotype
Weet je eenmaal wat je chronotype is, dan kun je je dag zoveel mogelijk indelen aan de hand van de fasen die je energieniveau doorloopt. Je concentratievermogen en stemming zijn op hun best tijdens je energiepiek. Dit moment is het meest geschikt voor analytisch werk waarbij je al je aandacht en focus nodig hebt. Als leeuw kun je moeilijke taken dus het beste ’s ochtends doen. Ben je een wolf, dan is de avond juist een beter moment. Als beer is de late ochtend of vroege middag vaak het perfecte moment.
Reserveer het moment van de dag dat je energieniveau op een dieptepunt is voor simpelere werkzaamheden, zoals mailtjes beantwoorden of andere routinematige bezigheden. Voor werk waarvoor creativiteit en inzicht nodig is – zoals een brainstorm – ben je op je best tijdens je herstelfase.
Meer lezen over persoonlijke ontwikkeling?
Ben jij een empaat? Test jezelf met deze vragen.
