Je schudt iemand die je nog niet kent de hand en twee seconden later vraag je je af: hoe heette hij nou? Wanneer het gaat om die o zo belangrijke eerste indruk zijn we vaak erg gefixeerd op ons eigen functioneren.
Als je je bedenkt hoe snel we over het algemeen een oordeel over de ander klaar hebben dan is dat ook niet gek. De mens wil van nature aardig en leuk gevonden worden én weet dat de ander binnen een enkele seconde een beeld gevormd heeft. Tel je dat bij elkaar op, dan kan het introduceren van jezelf best een beetje spannend worden.
Het jammere is alleen dat we onszelf na afloop van die eerste ontmoeting direct aanpraten dat de ander ons vast niet zo leuk vindt. Ondanks (of misschien juist wel dóór) die fixatie. Wetenschappers ontdekten namelijk dat we vaak veel leuker gevonden worden dan dat we zelf denken. Volgens het onderzoek onderschatten we onszelf massaal als het gaat om de indruk die we bij een ander achterlaten.
Zelfbeschermend pessimisme
Om tot de resultaten te komen deden de onderzoekers onder meer het volgende experiment. Verschillende duo’s van mensen die elkaar niet kenden werden bij elkaar gezet om een gesprek aan te gaan. Na afloop van het gesprek werd aan de deelnemers gevraagd in hoeverre zij hun gesprekspartner aardig vonden én hoe ze dachten dat de ander hen zou beoordelen. De algemene gedachte? Die ander vindt mij véél minder leuk dan dat ik hem vind.
Uit de zichtbare signalen die tijdens de gesprekken van persoon tot persoon werden uitgezonden konden de onderzoekers al duidelijk opmaken dat de gesprekspartners elkaar aardig vonden. Deze signalen zouden in principe ook voor de deelnemers zichtbaar moeten zijn. Doordat zij echter zo bezig waren met aardig gevonden worden, pikten ze hier zelf niets van op. Zelfbeschermend pessimisme, noemt onderzoeker Margaret Clark het.
“We willen er niet vanuit gaan dat de ander ons leuk vindt totdat het tegendeel bewezen is,” aldus Clark. Ook na langere gesprekken, gesprekken die niet voor het onderzoek in scene waren gezet én een aantal maanden daarna hield het zelfbeschermende pessimisme nog aan.
Overlevingsmechanisme
Waarom lijken we er van nature vanuit te gaan dat mensen ons niet leuk vinden? Volgens de onderzoekers heeft dit te maken met zelfkritiek als overlevingsmechanisme. Wanneer we een onbekende ontmoeten zijn we erg gefixeerd op onze sociale performance. Kritisch ook. De gedachtes die daarna ontstaan (Was het niet raar wat ik zei? Had ik anders moeten reageren? Lachte ik wel genoeg?) projecteren we op de door onszelf bedachte mening die de ander vast en zeker over ons zal hebben.
De beste versie van jezelf
Van nature doen we er alles aan om beschamende, ongemakkelijke en onhandige momenten in sociale kringen te voorkomen. Zeker bij mensen die we niet (goed) kennen. Het is dan ook logisch dat we per se de beste versie van onszelf willen presenteren aan de ander, zelfs als dat zelfbeeld onrealistisch is. Kunnen we vervolgens niet aan de door onszelf gestelde hoge eisen voldoen, dan hebben we het gevoel dat de hele omgeving live naar deze ‘afgang’ heeft kunnen kijken.
En dat terwijl alles wat de ander ziet gewoon een leuk mens is dat hij of zij net heeft ontmoet.
Probeer het daarom bij je volgende eerste ontmoeting eens om te draaien. Je weet nu dat die ander waarschijnlijk zal denken dat jij hem of haar veel minder leuk vindt dan dat jij in werkelijkheid vindt. Dat is toch zonde?
Maar hoe zit het met je eigen perceptie? Die is dus ook veel minder rooskleurig dan dat ‘ie zou mogen zijn. Oók heel zonde. En als we ons dát realiseren, zal er op het maken van die verpletterende eerste indruk voor iedereen een beetje minder druk liggen.
Meer lezen over zelfliefde?
Spirituele zelfzorg: zo besteed je meer aandacht aan je hogere zelf.
