Toen ik een jaar of dertien was, had ik een vriendin die al make-up droeg. Toen ik eens bij haar vandaan kwam met lippenstift op en mezelf uiterst elegant voelde, zei er iemand bij mij thuis: ‘Je lijkt wel een prostituee’. Ik rende naar mijn slaapkamer en waste het eraf.
Iets wat ik beschouwde als feestelijk, vrouwelijk en vrolijk, was ineens lelijk geworden – iets waarmee ik op een goedkope manier wilde verleiden. Mijn uiterlijk was kennelijk niet van mij, maar iets in verhouding tot anderen.
De betekenis van make-up
Een paar jaar later besloot ik het beeld dat me was opgedrongen naast me neer te leggen. Het was veel te leuk als mijn vriendinnen en ik elkaar opmaakten, met veel gegiechel en geklets, om het mezelf te ontzeggen. Het was veel te leuk om te ontdekken wie we zouden kunnen zijn en daarmee te spelen, zoals we als meisjes deden als we de verkleedkist in doken en als bij toverslag een prinses of superheld waren. Ik eiste terug wat lelijk was gemaakt en gaf make-up haar juiste betekenis terug: zelfexpressie, creativiteit en puur plezier.
Verdenkingen
Dat was een goede oefening voor later in mijn leven, toen ik voortdurend de vraag voorgeschoteld kreeg of mijn blonde haar als schrijver serieus genomen worden niet in de weg stond (mijn standaardantwoord: ‘Voor zover ik weet tast haarverf de hersencellen niet aan’.) Het hielp ook toen ik jarenlang de verdenking op me geladen kreeg dat ik, met al die make-up, niet echt spiritueel kon zijn. Of dat ik door mijn ijdelheid en hoge hakken geen echte feministe zou zijn.
Schoonheid scheppen
Mijn dierbaarste herinneringen zijn hoe ik als meisje bij de vrouwen in mijn moeders kapsalon op schoot ging zitten als ze onder de droogkap zaten. Hoe ik mijn beste vriendin op de ochtend van haar trouwdag opmaakte en zij de bloemen in mijn haar schikte op de mijne. Hoe ik mijn beste vriend zichzelf leerde opmaken bij zijn eerste optredens als drag queen. Die momenten zitten tot de rand vol met intimiteit, levensvreugde, vriendschap, elkaar vieren en de vastbeslotenheid om schoonheid te scheppen.
Ons uiterlijk is van ons
De glans op vrouwenlippen en het roze poeder op vrouwenwangen, of juist de afwezigheid ervan, is onze zaak. Ons haar grijs laten worden of verven is een kwestie van zelfbeschikking. Wel of geen huidbehandelingen laten doen, zegt niets over hoe oppervlakkig of diepzinnig we zijn. Onze wijde of strakke kleding is niet al dan niet een seksuele invitatie. Het toont wat wijzelf mooi vinden, ongeacht of we anderen er wel of niet mee behagen. Ons uiterlijk zit dan wel aan de buitenkant, maar is gewoon van ons – en van ons alleen.
Het probleem ligt niet, nooit, bij vrouwen die zichzelf versieren of afzien van versierselen. Laten we het probleem terugbrengen waar het hoort: bij de begerende of bekritiserende ogen van anderen, bij conclusies die getrokken worden. En laten we onszelf blijven gunnen wat ons blij maakt.
