Iedereen ervaart weleens sociaal ongemak. Van schaamte na een minder snuggere opmerking tot een gênante situatie waarin jij een kus wilde geven en de ander een knuffel. Of misschien miste je wel de laatste traptrede waardoor je midden in een vol restaurant onderuit ging.
De een vindt zulke situaties ongemakkelijker dan de ander. Bij mij stijgt het bloed gegarandeerd naar mijn hoofd en breekt het angstzweet me uit. Ben ik eenmaal van de ergste schrik bekomen, dan zal ik dat gênante moment de rest van de dag nog herbeleven en herbeleven, alsof die ene keer nog niet traumatisch genoeg was. Maar er zijn ook mensen die erom kunnen lachen en weer doorgaan met de rest van hun leven alsof er niets gebeurd is. Wat zou ik graag tot die tweede categorie behoren, maar helaas loop ik al lang genoeg op deze wereld rond om te weten dat mijn sociale ongemak nu eenmaal bij me hoort. Er zit maar een ding op: accepteren.
Herkenbaar?
Gelukkig ben ik niet de enige die zich regelmatig ongemakkelijk voelt in sociale situaties. Zo deed een professor psychologie aan de Universiteit van Granada onderzoek naar social anxiety, sociale angst Hij ondervroeg duizenden mensen uit meer dan 25 landen. Aan de hand van hun antwoorden stelde hij een lijst samen met situaties die men het meest ongemakkelijk vindt. Op nummer één stond ‘kritiek krijgen en vervolgens in gênante situaties terechtkomen’, gevolgd door ‘praten met een man/vrouw waar je op valt’ en ‘praten voor een groep mensen of tegen iemand die gezag heeft’. Op nummers vier en vijf stonden ‘zeggen wat je dwars zit of irriteert (op een sympathieke, rustige manier)’ of ‘met onbekende mensen in gesprek gaan’.
Het is verklaarbaar
Waarom zorgen die situaties bij sommige mensen voor sociaal ongemak en bij anderen niet? In tijdschrift VIVA vertelde universitair docent klinische psychologie Corine Dijk van de Universiteit van Amsterdam dat het komt doordat we groepsdieren zijn. Onze vrienden en familie zijn belangrijk voor ons, zegt Dijk, en in al die sociale kringen willen we graag in de smaak vallen. “Daarom hebben we ook een sociaal monitoringssysteem, dat in de gaten houdt: gaat het nog goed, lig ik nog goed in de groep, doe ik niets geks waardoor ik er buiten val?’”
Goed verhaal
Zodra we beseffen waar dat gevoel van sociaal ongemak vandaan komt, kunnen we het ook een beetje relativeren. Rationeel gezien weet ik dat die minder slimme opmerking, struikelpartij of verkeerd geplante kus er heus niet voor gaat zorgen dat ik voortaan buiten de groep lig. Sterker nog, waarschijnlijk vinden andere mensen het wel grappig of aandoenlijk om mij zo te zien stuntelen. Net als ik dat andersom ook bij anderen vind. Met die gedachte in het achterhoofd kan ik mijn sociale ongemakkelijkheid toch iets beter accepteren, en jij hopelijk ook. En ach, de goede verhalen die het oplevert kunnen wel weer voor hilariteit zorgen in je vriendengroep. Da’s ook wat waard.
Ben jij verlegen? Dan is deze brief voor jou. En vind je feestjes vaak ongemakkelijk, omdat je je geen houding weet te geven? Zo vind je je draai op feestjes.
