Relaties die je niet gehad hebt, kunnen je leven toch behoorlijk beïnvloeden. Opgroeien met een fysiek of emotioneel afwezige vader, laat een gat in je ziel achter dat een stempel drukt op je relaties als volwassene.
Volgens familie- en huwelijkstherapeut Jed Diamond kun je deze ‘vaderwond’ helen en de cyclus van pijn, onbegrip en verlies doorbreken door te herkennen wat in het verleden thuishoort en wat in het heden.
Wat is de vaderwond?
Diamond omschrijft de vaderwond als de psychologische, relationele en fysieke kwetsuren die ontstaan als je opgroeit met een afwezige vader. ‘Stel je een gat in je ziel voor, in de vorm van je vader.’ Die afwezigheid heeft impact op je gevoel van eigenwaarde, of je in staat bent goede relaties op te bouwen met anderen en zelfs je lichamelijke gezondheid. Als iemand bijvoorbeeld overgewicht heeft, schrijven we dat doorgaans toe aan een slecht voedingspatroon. Maar misschien ligt de oorzaak wel in een gebrek aan liefde toen die persoon opgroeide, in het gat in zijn of haar ziel dat nooit opgevuld is. Volgens Diamond zien we die link tussen fysieke problemen en onze kindertijd in onze cultuur vaak over het hoofd.
Gezien en geliefd
Een kind heeft de aanwezigheid, onvoorwaardelijke liefde en voortdurende zorg nodig van hun vader, zegt Diamond. Gezien en geliefd worden zoals je bent: dat verlangen hebben we allemaal, en dat verlangen gaat nooit weg. Zelfs een vervangende vaderfiguur, zoals een oom of grootvader waar je een nauwe band mee hebt, kan je vaderwond niet helen. De steun helpt, maar neemt de pijn – het gemis van je echte vader – niet weg. Dat blijft een wond die heling nodig heeft.
De vaderwond in relaties
Bij vrouwen manifesteert de vaderwond zich vaak als angst, pijn, depressies en gevoelens van verlies. Deze pijn uit het verleden werkt door in huidige relaties en is soms een dekmantel voor onverwerkte woede. Bij mannen is het andersom: zij zijn eerder geneigd om woede te voelen, als een soort masker voor de onverwerkte pijn en angst die eronder zitten. Inzicht in deze wonden stelt je in staat om problemen in je huidige relaties op een andere manier te onderzoeken. In plaats van te handelen uit boosheid of uit angst dat je partner je in de steek zal laten, kun je jezelf afvragen waar die woede en angst vandaan komen, en inzien dat ze hun oorsprong hebben in je verleden.
Een vaderwond uit zich in relaties op twee verschillende manieren. Er is afstand en boosheid, waardoor je je partner van je af duwt. Of je hebt steeds bevestiging nodig van je lief, waardoor je juist heel afhankelijk opstelt. Beide zijn het gevolg van onzekerheid die ontstaan is in het verleden, toen je als kind niet kreeg wat je nodig had. Als je dat weet, kun je beginnen te begrijpen waarom je met bepaalde zaken worstelen. In plaats van jezelf of je geliefde te beschuldigen, ontstaat ruimte voor het helen van de vaderwond en je huidige relatie.
Op weg naar heling
De eerste stap naar het helen van je vaderwond is weten dat er een oplossing bestaat, dat je dat gat in je ziel kúnt helen. Dit schept hoop voor je huidige relaties en de toekomst. Stap twee is inzet: de moed om te ontdekken hoe je jezelf kunt helen en de wil om daar echt aan te werken. De derde stap is steun van iemand die het helingsproces al heeft doorgemaakt en die je kan begeleiden. Tot slot moet je echt begrijpen en erkennen hoe belangrijk dit voor je is. Hoe moeizaam je huidige relatie ook is, wees je ervan bewust dat je niet hoeft op te geven, omdat het helen van het verleden ook het heden kan helen.
Meer lezen?
- Lees My Distant Dad van Jed Diamond
Meer lezen over de invloed van familie?
Krijg inzicht in patronen met een familieopstelling.
