Luisteren lijkt zo simpel. Iemand vertelt wat en je houdt gewoon je oren open. Je toont belangstelling: de ander aankijken terwijl die aan het woord is, af en toe samenvatten wat er is gezegd, niet continu onderbreken en niet bij alles wat er wordt gezegd meteen over jezelf beginnen.
Nu is dat inderdaad allemaal belangrijk (zie bijvoorbeeld deze tips), maar journaliste Kate Murphy gaat in haar boek Je luistert niet veel verder dan de basis-‘techniek’ van het luisteren. Ze praat met onderhandelaars, priesters, verkopers, onderzoekers, echt alle aspecten van luisteren (van de invloed van sociale media tot en met hoe geluid werkt in je brein) komen aan bod en je raakt er steeds meer van doordrongen hoe belangrijk luisteren eigenlijk is. Want goed luisteren kan misverstanden voorkomen en het geeft verdieping aan je relaties.
Dit zijn dingen om in je achterhoofd te houden, als het gaat over luisteren:
1 Luisteren vereist nieuwsgierigheid
Hier kun je wat leren van kleine kinderen. Die stellen miljoenen vragen om te weten te komen wie je bent en ze luisteren heel goed naar wat je zegt, waarbij ze vaak precies dát herhalen waarvan jij liever had dat ze dat niet deden (net die krachtterm, bijvoorbeeld). Let op: je moet wel écht nieuwsgierig zijn, want als je doet alsof, hebben mensen dat vaak meteen door.
2 Iedereen is interessant, als je maar de juiste vragen stelt
Dat is de waardevolste les die ze als journalist leerde, zegt Kate Murphy. ‘Als iemand saai of oninteressant is, ligt dat aan jou. Luisteren gaat over belangstelling hebben. Jij kent jezelf al. Degene met wie je praat ken je nog niet, en je weet ook niet wat je van zijn ervaringen kunt leren.’
Ga ervan uit dat iedereen een interessant verhaal heeft, een bijzondere passie of iets anders unieks. Wat je kunt doen: vraag niet naar wat iemand voor werk doet, maar begin een gesprekje over iets dat iemand uitdraagt (bijvoorbeeld een pet van een favoriete sportclub).
3 Dagelijkse gesprekjes zijn het smeermiddel om hechte vriendschappen te onderhouden
Ook een eenvoudige vraag als ‘Hoe gaat het met je?’ is waardevol, als je ook echt naar het antwoord luistert. Praten en luisteren leidt tot betekenisvolle vriendschappen (hier lees je tips).
4 Ga er niet van uit dat je iemand kent (of dat je wel weet hoe het zit)
‘Vertrouwen op het verleden om iemand in het heden te begrijpen is gedoemd te mislukken’, schrijft Kate Murphy. Toch doen we dit ongelofelijk vaak, vooral met mensen die we kennen. Herkenbaar in een relatie ook: als je net verliefd bent, praat je urenlang, maar later in de relatie ga je ervan uit dat je op elkaars golflengte zit, terwijl je soms al van elkaar begint te vervreemden en eigenlijk helemaal niet weet wat er in de ander omgaat. We gaan ervan uit dat we onze dierbaren goed kennen, maar dat is helemaal niet vanzelfsprekend.
5 Hou er rekening mee dat je het bij het verkeerde eind kunt hebben
‘Als je blijft openstaan voor de mogelijkheid dat je ongelijk zou kunnen hebben, of misschien niet helemaal gelijk, dan haal je veel meer uit een gesprek’, schrijft Kate Murphy. Eigenlijk doet ze een oproep om bij het luisteren ook te durven twijfelen aan je eigen overtuigingen. Vooral relevant op onderwerpen waarop je enorm met iemand van mening verschilt en éigenlijk vindt dat hij of zij het compleet bij het verkeerde eind heeft. Het lastige in zo’n gesprek is namelijk dat de ander dat waarschijnlijk ook van jou vindt, en zo blijf je langs elkaar heen praten.
‘Je kunt je beter openstellen voor bewijs dat je het bij het verkeerde eind zou kunnen hebben dan dat je gaten in de redenering van de ander schiet. Laat staan dat je je oren voor iemand sluit en hem uit je leven bant’, adviseert Kate Murphy.
Je open stellen
Dat laatste punt, je openstellen voor het idee dat je het misschien mis hebt, daar is ruimhartigheid voor nodig. Het is lastig, maar wel belangrijk. Want luisteren is een makkie, zolang het gaat over onderwerpen die je wereldbeeld bevestigen. Luisteren is lastig als het gaat om dingen die je eigenlijk niet wilt horen. Of wanneer je je aangevallen voelt, terwijl je dacht dat je niks verkeerd deed, bijvoorbeeld. Terwijl het vaak dan júist belangrijk is om te luisteren.
Kortom, niet meteen de luiken dichtgooien als je je niet comfortabel voelt bij een verhaal. Maar juist extra vragen stellen. ‘Hoe kom je hier bij?’, ‘Hoe is dit voor jou?’, ‘Kun je me hier meer over vertellen?’ en dan echt luisteren naar het antwoord.
Door te vertellen en te luisteren leren we elkaars wereld kennen en juist als die wereld verschilt van de jouwe, is dat een verrijking. ‘Het zorgt ervoor dat je gaat voelen’, schrijft Kate Murphy. ‘Naarmate je steeds beter raakt ingesteld op de gedachten en emoties van anderen, kom je meer tot leven en begint de wereld meer voor jou te leven.’
Meer lezen?
- Lees Je luistert niet van Kate Murphy
Meer Happinez?
- Waarom je lief moet zijn voor je oren
- 5 klassieke communicatiefouten die we in relaties maken
- Waarom het zo raar is om je eigen stem terug te horen
