Toen Yvonne Heerema (1977) achttien was, begon haar moeder te dementeren. De ziekte van Alzheimer. Veel te jong moesten ze haar naar een verpleeghuis brengen, waar ze zeven jaar geleden is overleden. Wat betekent het voor Yvonne om zonder moeder in het leven te staan?
“Toen ik ging studeren, op mijn achttiende, waren er al signalen. Het is nu vijfentwintig jaar geleden, mijn moeder was nog geen vijftig. Ze bracht me naar het station in Groningen – ik studeerde in Utrecht – en reed 80 op een weg waar je 120 mag. Of nam een rotonde de verkeerde kant op. Maar zoals dat gaat als je die leeftijd hebt, stond ik er niet erg bij stil. Ik was vooral met mijn eigen leven bezig. Bovendien had ze het druk, het bedrijf van mijn ouders ging failliet, we gaven dat de schuld van haar verwarring.
Soms was het wel vervelend. Als ik een vriendje had dat ze niet mocht, kon ze dat niet verbergen. We merkten steeds vaker dat ze de weg kwijt was, maar mijn vader ving veel op. Toch, je zag het soms in haar blik. Of ze deed alsof ze de krant las, maar dan vroeg ik me af of ze echt iets lás. Mijn vader zei dat het de overgang was. Hij was zo bang om haar kwijt te raken, dat het heel lang onbespreekbaar bleef.
Omslagpunt
Op een gegeven moment kon ze niet meer alleen thuis zijn. En toen ze uiteindelijk toch bij de huisarts kwamen, bleek ze Alzheimer te hebben. Bij mijn vader kwam het omslagpunt: eindelijk ging hij hulp vragen. Maar het was al te laat. Hij kreeg een hersenbloeding en is plotseling overleden. Ik denk dat hij te veel op zijn bord had. Mijn moeder was inmiddels zo ver heen dat ze zichzelf niet meer kon aankleden.
Toen ze een week bij ons logeerde, zagen we eigenlijk pas hoe erg het was. De enige optie was haar naar een verpleeghuis brengen. Die beslissing kwam heel plotseling. En de dag dat mijn zus en ik haar ernaartoe brachten, herinner ik me als de vreselijkste dag van mijn leven. Omdat het ónze beslissing was. We konden niet anders, maar toch. In een helder moment was ze er intens verdrietig over. Toen ze de geur van het huis rook, zei ze: ‘Als papa dit wist…’ Het voelde alsof we haar ‘wegdeden’. Ik wist op dat moment dat dit het eindstation is. Terwijl we eigenlijk al heel lang, langzaam afscheid aan het nemen waren.
Zonder moeder
Bij Alzheimer sterven steeds meer functies af. En daar zat ze, begin zestig, in een hippe spijkerbroek, tussen vrouwen van tachtig in bloemetjesjurken. Ik wist ook: vanaf hier gaat het alleen nog achteruit. Bijna alsof het vanaf dat moment alleen nog een kwestie van tijd is. En elke keer dat ik bij haar langsging, en weer weg moest, vond ik het hartverscheurend om haar achter te laten.
Vier jaar nadat we haar daar brachten, is ze overleden, maar het lichtje in haar ogen was al eerder uitgedoofd. In hetzelfde jaar raakte ik zwanger van mijn eerste kind. Ook dat blijft raar: ik kan er niet bij dat mijn ouders mijn kinderen helemaal nooit gezien hebben. En mijn kinderen nooit kunnen zien bij wie ik ben opgegroeid. De belangrijkste mensen in mijn leven, zo totaal van elkaar gescheiden.
Alles is gezegd
Over mijn vader denk ik weleens: hadden we hem maar meer geholpen. Bij mijn moeders ziekte konden we niet veel doen. Gewoon toekijken, afwachten. Als ik door de dierentuin loop, en ik zie oma’s en opa’s met kleinkinderen, mis ik haar. Soms zou ik haar graag dingen willen vragen. Het echte verdriet komt op de gekste momenten, niet met Kerst of op haar sterfdag, maar juist als ik het niet verwacht, komen er tranen. Of ik het al een ‘plekje heb gegeven’ weet ik niet zo goed. Maar het leven gaat wel door. Ik heb een mooie start gekregen, we waren vroeger een hecht gezin. Alles is gezegd. Ik dacht altijd: als je ouders overlijden, dan stopt alles. Maar gelukkig is dat toch niet zo.”
Dit is een fragment uit happi.kids ‘Zonnekracht’ (nr. 2 – 2019). Wil je verder lezen? Je koopt het nummer nu in onze shop!
Meer lezen?
- De kracht van de natuur in tijden van rouw
- Wat als het verdriet van verlies niet minder wordt? Dot geeft advies
- Ben je iemand van wie je houdt verloren? Dit helpt je bij het verwerken van groot verlies
(Tekst: Pauline Bijster)
