Als je ’s nachts wakker ligt, kun je er maar beter het beste van maken. Door bijvoorbeeld die tijd te gebruiken om je hoofd op te ruimen, ondervond journalist Catelijne Elzes.
Sinds ik samen met auteur Deborah Freriks op onderzoek uitging voor ons slaapboek ‘Van dit boek ga je beter slapen’, is mijn nachtrust stukken beter. Toch heb ik het bij vlagen nog steeds: niet kunnen slapen. Wat doe je dan? Hoe zorg je dat je niet vervalt in gewoel, gemaal en gepieker? Nou, van alles, leerden we.
Vier uur slapen
Zo kwamen we er tijdens onze research achter dat mensen vroeger gingen bidden, mediteren en bijpraten tijdens die doorwaakte uren. Tot in de zeventiende eeuw, en op het platteland zelfs tot begin twintigste eeuw, sliepen mensen namelijk hoogstens vier uur aan een stuk, ontdekte de Amerikaanse historicus Roger Ekirch. Omdat er nog geen kunstlicht was, gingen ze met de kippen op stok. Vervolgens werden ze na vier uur slapen wakker, deden twee uur lang wat hun hart hun ingaf en gingen weer naar bed om nog eens vier uur te pakken. Volgens hoogleraar Ekirch werden deze wakkere uren ervaren als ‘een intieme en waardevolle tijd’. Zeker niet als iets om tegen te vechten.
Diep vanbinnen
De Britse schrijver en kunstenaar Lee Crutchley ziet de wakkere uren ook als een kans. Zijn ‘The Nocturnal Journal’ gaat over alle paadjes die je dan kunt bewandelen in je geest. In onze moderne wereld, zo luidt zijn theorie, is het moeilijk om genoeg tijd te vinden om je te verbinden met dat wat eigenlijk het belangrijkst is: jezelf.
Daarom schreef hij een boek waarmee je – ’s nachts – kunt uitzoeken wat er diep vanbinnen echt speelt. Het staat vol invuloefeningen die je kunt doen om je gedachten en gevoelens te verkennen, en goeie ideeën uit te werken. Want: ‘In de duisternis voel je je vrij dingen te denken die je overdag niet durf te denken, gevoelens te voelen waar je een beetje bang voor bent en tegen jezelf te praten zonder te denken dat je gek bent.’
Wat vind ik écht belangrijk?
Crutchley adviseert dan ook de nachtelijke braindump: ‘Als ik wakker lig, pak ik pen en papier, en schrijf letterlijk alles op wat nog in mijn hoofd zit. Dat ik bijvoorbeeld nog een nieuwe accountant moet zoeken, weer een nieuwsbrief moet versturen, maar ook dat ik vaker wil gaan zwemmen. Dingen die moeten en dingen die ik fijn vind. Want in de nacht kom ik dichter bij wat écht belangrijk voor me is. Het donker kan nieuw licht op zaken werpen.’
Dagdromen na zonsondergang
Zelf heb ik een vrolijke oefening ontdekt die je kan helpen bedenken wat er allemaal nog mogelijk is in je leven, in plaats van wat er mogelijk aan schort. Het is bedacht door de Amerikaanse psychiater Srini Pillay en heet ‘Bewust positief dagdromen’, maar is ook toepasbaar na zonsondergang. Volgens Pillay dagdromen we zo’n 46 procent van onze tijd, meestal onbewust en negatief. Dus waarom niet iets opbeurends verzinnen? Hij raadt ons aan eerst het moment bewust te markeren. Dus denk: ik ga nu dagdromen, en ga dan tot in details los. Waar ben je, wat zie je, wat voel je, wat ruik je, wie zijn erbij?
Onlangs heb ik ‘m nog ingezet toen ik de slaap niet kon vatten. Ik fantaseerde een restaurant op het strand, dat ik samen met mijn gezin runde. Vervolgens zag ik vlonders liggen met daarop schone, zachte, oranje zitkussens. De hele tent was versierd, alles glom en schitterde. Mijn puberzonen brachten kleurrijke, alcoholvrije cocktails rond. Er was een ruimte voor workshops: tekenen, yoga, rotsklimmen. (Je mag groots denken in zo’n fantasie.) Zachtjes gleed ik weg in een diepe slaap. En nu overweeg ik sterk om eens te kijken of ik iets leuks kan beginnen met mijn gezin.
Vragen om jezelf te stellen als je wakker ligt
- Voor wat of wie sta je elke dag weer op? Welke mensen zijn belangrijk voor je, wat brengen ze bij je teweeg?
- Wie wil je iets vergeven en waarom? Schrijf eventueel een brief. Kan ook aan een overleden persoon.
- Wat is jouw doel of zijn jouw doelen in het leven? Wat ga je daar morgen aan doen?
- Maak een lijst met al je zorgen. Verdeel ze nu onder in: zorgen over dingen waar je iets aan kunt doen, zorgen over dingen waar je geen invloed op hebt. Maak actiepunten voor de zorgen waar je iets aan kunt doen. Zie onder ogen dat je aan de rest niks kunt veranderen.
- Hoe zou de dag van morgen er uitzien als je niks hoefde en alles kon en mocht?
Meer lezen?
- Het boek ‘Van dit boek ga je beter slapen’, Catelijne Elzes en Deborah Freriks, Kosmos uitgevers.
- Het boek ‘The Nocturnal Journal’, Lee Crutchley, Penguin.
- Slapen saai? Welnee, super interessant juist!
Tekst: Catelijne Elzes, redactioneel ingekort.
Dit artikel is een ingekort stuk uit Happinez 1, 2019. Verder lezen? Bestel het nummer in de Happinez shop.
