Kassia St. Clair heeft een prachtig boek, ‘Het geheime leven van kleuren’, geschreven over kleuren. In het boek behandelt ze 75 bijzondere kleurschakeringen, aan de hand van verhalen over hoe die kleuren aan hun naam kwamen en hoe ze voor het eerst door mensen werden gemaakt. Het is alsof je juist door die verhalen de diepte van de kleuren gaat zien en niet alleen de namen maar ook de kleuren beter onthoudt. Dit zijn onze lievelingskleuren – niet alleen om de kleur, maar ook om het verhaal.
Celadon-groen
Céladon was een romanpersonage, een herder met liefdesverdriet, die in een zeventiende eeuwse roman een geliefde achternaliep die hij door een misverstand was kwijtgeraakt. Het boek was een hit en werd een toneelstuk en de bosgroene kleur van de herder’s jas werd ‘vert de Céladon’ genoemd. Hoewel het zachte blauwgroen dat ermee bedoeld werd ons eerder doet denken aan Chinees porselein (waar het al eerder voor gebruikt werd) is het vooral die herder waardoor de kleur iets liefdevols en teders krijgt.
Egyptisch blauw
Al 2500 jaar voor onze jaartelling lukte het de oude Egyptenaren om een helder blauw te maken, dat onder meer gebruikt werd om beeldjes te glazuren die meegegeven werden aan de doden, voor hun reis naar het dodenrijk. De oude Egyptenaren waren dol op dit blauw, misschien ook wel omdat het ingewikkeld was om te maken; er kwam een mengsel van kalk, zand en malachiet (of een ander mineraal) aan te pas, dat vermalen werd en verschillende keren verhit. Een kleur die nu nog zo levendig is.
Amarant
‘Wat benijd ik jou toch om je schoonheid en je zoete geur!’ zei de amarant tegen de roos, in een fabel van de Griekse dichter Aesopus. Maar de roos antwoordde treurig: ‘Ik bloei een tijdje, maar al snel verwelken mijn bloemblaadjes… Maar jouw bloemen blijven eeuwig bestaan.’ Amarant verwijst naar de dieprode kleur van de bloem, maar betekent ook ‘eeuwigdurend’, de (eetbare) amarant was voor de Azteken een heilige plant, en in Mexico schijnt nog steeds snoepgoed te zijn van gepofte amarant dat ‘alegria’ heet, ’geluk’. Maar jammer voor de plant: de naam van de roos is tegenwoordig beroemder.
Isabel
‘Roomgeel,’ zo kun je deze kleur ook beschrijven. Koningin Isabella van Spanje verklaarde in 1601 bij het beleg van Oostende plechtig dat ze haar hemd pas zou wisselen als het beleg voorbij was. Helaas duurde dat wat langer dan verwacht. Na drie jaar was de kleur van haar hemd kennelijk iets tussen wit en geel in, en die kleur werd vervolgens naar haar vernoemd. Een mooi verhaal dat waarschijnlijk niet klopt (de kleurnaam ‘Isabel’ voor roomgeel was eerder al in gebruik). De kleurnaam wordt nu vaker gebruikt voor paarden dan voor lingerie.
Taupe
Het Franse woord ‘taupe’ beschrijft een soort mol. Daarmee ben je niets wijzer: welke kleur heeft een mol? Zwart? Bruin? Grijs? Het is een raadselkleur. Over wat de kleur taupe precies is, bestond lang tijd onduidelijkheid, en nog steeds wordt ‘taupe’ gebruikt voor allerlei kleurschakeringen, maar meestal is het een zachte, neutrale tint tussen bruin en grijs in. Kortom: een raadselachtige kleur. En dat blijft het.
Wil je meer verhalen lezen, over vaak poëtische kleurnamen als Tyrisch purper, Orpiment, Heliotroop of Drakenbloed, lees dan ‘Het geheime leven van kleuren’ van Kassia St. Clair (uitgeverij Meulenhoff).
