Hoe doneer je geld op zo’n manier dat je er zoveel mogelijk goed mee doet? Effectief altruïsme heet de beweging die zich daarmee bezig houdt. De kernboodschap: combineer je hoofd en je hart voor maximaal effect. En dit is hoe je dat doet.
Vraag van de dag: je wilt iets goeds doen voor de wereld. Hoe doe je dat dan zo efficiënt mogelijk? Hoe zorg je met jouw geld en jouw tijd voor zoveel mogelijk effect?
Effectief altruïsme
Die vraag zingt al een tijdje rond en er is een beweging over ontstaan: effectief altruïsme. Het houdt in dat je probeert goed te doen voor anderen, op de manier die het meeste effect sorteert. In zijn Ted-talk over effectief altruïsme behandelt filosoof Peter Singer vier vragen die je jezelf kunt stellen als je mee wilt werken aan een fijnere, mooiere wereld voor iedereen.
1. Hoeveel verschil kan ik nou helemaal maken?
Veel. We geven allemaal geld uit aan dingen die we niet écht nodig hebben (bijvoorbeeld aan water in flessen, terwijl je het ook uit de kraan kunt tappen, of aan een duurdere auto dan nodig). Als je dat geldt doneert aan een organisatie die er malarianetten van koopt en verspreidt, sterven er minder kinderen door malaria. Ja, zo simpel is het: je kunt levens redden.
2. Welke loopbaan kies ik?
Als je ervan uitgaat dat je in je leven zo’n tachtigduizend uur werkt, hoe kun je die uren dan inzetten om problemen als armoede en kindersterfte op te lossen? Kijk op deze website voor tips over hoe je dat kunt doen. Een loopbaan in de financiële sector lijkt niet voor de hand te liggen als je iets wilt doen aan kindersterfte, tot je bedenkt dat je met een goed betaalde baan misschien zoveel geld overhoudt om weg te geven dat daarmee vijf mensen aan het werk kunnen – de impact is dus vijf keer zo groot.
3. Zijn goede doelen wel efficiënt?
Het ene doel besteedt geld veel effectiever dan het andere. Van het geld dat nodig is om één Amerikaanse blindengeleidehond op te leiden, rekent Peter Singer voor, kun je in minder ontwikkelde landen tussen de 400 en 2000 blinden hun zicht teruggeven. Er zijn websites die overzichten publiceren van de meest effectieve goede doelen, bijvoorbeeld deze (en als je dieren wilt helpen: deze website).
4. Word je er niet ongelukkig van, als je het leed van de wereld op je schouders neemt?
Welnee, sterker nog: je wordt er juist gelukkig van. Het belangrijkste effect van effectief altruïsme is misschien wel dit: dat het dat moedeloze, verlammende gevoel tegengaat dat ‘het toch allemaal niet uitmaakt’, en van ‘druppels op een gloeiende plaat’. Je kunt wel degelijk een verschil maken. Een veel groter verschil dan je denkt. Hoe zou het zijn als je iemand die van een euro per dag moet leven een maand lang een euro per dag geeft? Dat maakt echt verschil (en het kan, bijvoorbeeld via www.givedirectly.org).
Niet kiezen, maar delen
Er is maar één probleem met effectief altruïsme: er zijn goede doelen die je niet wilt laten sneuvelen in een rekensom over effectiviteit. Soms wil je gewoon óók op je emoties af gaan. Daarom pleitte filosoof Stijn Bruers (die een boek schreef over effectief altruïsme) in een interview in Trouw ervoor om het te combineren. Bedenk welk budget je aan goede doelen wilt schenken, en verdeel dat dan over verschillende potjes, waaronder een potje voor doelen waar je emotioneel bij betrokken bent, en een potje voor goede doelen die het meeste effect hebben.
Zo kun je én blindengeleidehonden laten opleiden, én mede zorgen dat mensen hun zicht weer terugkrijgen. Gebruik je hoofd én je hart, is de kernboodschap van effectief altruïsme. Wat Nelson Mandela zei: het is een formidabele combinatie.
Meer weten?
- Stijn Bruers, Beter worden in goed doen. Vergroot je impact met effectief altruïsme (Academie Press).
- Bekijk ook dit college van de Universiteit van Nederland, waarin Dr. Kellie Liket helder uitlegt hoe effectief altruïsme werkt (welk van de drie doelen die ze noemt zou jij steunen?).
Meer lezen over iets goeds doen voor de wereld?
Wil je iets betekenen voor de wereld? 3 tips van Jane Goodall.
