Dans raakt. De expressieve, vaak woordeloze kunstvorm neemt je mee in de gevoelswereld van de dansers én van jezelf. Benieuwd hoe dans jou in vervoering kan brengen? Bezoek dan een Indiase dansvoorstelling.
India kent vele dansvormen die hun oorsprong vinden in het boek dat rondom het begin van de jaartelling geschreven is: Natya Shastra. Hierin staan dans- en acteertechnieken beschreven. Opvallend is dat er veel aandacht is voor het overbrengen van gevoelens en emoties om het publiek in totale vervoering te brengen. Eén van de Indiase dansvormen, de Kathak, heeft als onderwerp vaak de liefde. Maak kennis met deze dansvorm en ontdek waarom die zo diep raakt.
Kathak is vurig en dynamisch
Kathak komt van Kathakars, verhalenvertellers uit de hoogste kaste (brahmanen) die aan het hof religieuze en mythologische verhalen vertelden door middel van dans, zang en spel. Na verloop van tijd verminderde de interesse in alleen het vertellen van klassieke verhalen aan het hof en kwam de Kathak tot leven. De dans werd abstracter en pikte Perzische en Centraal-Aziatische invloeden op. Kathak stond vanaf het begin bekend om het ingewikkelde en snelle voetenwerk (duidelijk hoorbaar door de ghungroos, de enkelbelletjes) en de verfijnde gebaren. Deze aspecten werden vergroot, het verhalende karakter ontwikkelde zich tot een vurig en dynamisch schouwspel. De Kathak kent twee onderdelen, dans (Nritta) en expressie of verhaal (Abhinaya), die door andere muziek worden gekleurd. De verhaalvariant door instrumenten thumri, bhajan en ghazal. De abstracte dans wordt ondersteund door een zich steeds herhalende, eenvoudige melodie, zodat de complexe bewegingen goed uit de verf komen.
Uitdrukkingen van emotie
De Kathak onderscheidt zich van andere Indiase dansstijlen door de natuurlijke vorm. Het publiek wordt naar de ervaring van een emotie geleid. De dans kent daarom geen bewegingen, houdingen of gezichtsuitdrukkingen die op gelijke wijze terugkomen. Het valt op dat de emoties en bewegingen natuurlijk, vloeiend en sprekend zijn. Dat uitdrukken van emoties kan op vier manieren: gebruik van lichaam en mimiek, spraak en zang, kostuum en make-up en emotie. Als de emotie in al deze elementen samenvloeit, maakt dat een intense indruk op het publiek.
Scherp of sereen
Kathak wordt met name in Noord-India beoefend en kent twee stijlen: Jaipur en Lucknow, waarbij de eerste dynamisch en ritmisch is en de tweede precies en sierlijk. Afhankelijk van de stijl van de voorstelling die je bezoekt, kun je het verhaal dus scherp en heftig ervaren of juist perfect en sereen. Maar misschien heeft de dynamische voorstelling op jou juist een rustgevend effect. Dat is het mooie van theater: je bent je ervan bewust dat je met meerdere mensen op hetzelfde moment getuige bent van hetzelfde. En tóch is de beleving bij iedereen totaal anders. Benieuwd wat de Kathak bij jou teweegbrengt? Ga op zoek naar een voorstelling bij jou in de buurt of – als je er echt voor wilt gaan – bezoek een voorstelling in India.
Meer weten?
- Bells of Change – Kathak Dance, Women and Modernity in India van Pallabi Chakravorty
En ook…
- Ontdek de 3 belangrijkste waarden uit het hindoeïsme
- Maak kennis met de hindoegoden
- Waarom ballet ons zo raakt
