Donderdag is het Hemelvaartsdag: de dag dat christenen de terugkeer van Jezus naar de hemel herdenken. Tevens de dag waarop vele Nederlanders traditiegetrouw gaan dauwtrappen: voor dag en dauw opstaan voor een stevige wandeling of fietstocht.
Was jij niét van plan om met Hemelvaart de wekker op drie uur te zetten om de natuur in te gaan? Geeft niet hoor. Maar misschien dat dit artikel je wel aan het twijfelen brengt over dauwtrappen.
De geschiedenis van dauwtrappen
De geschiedenis van dauwtrappen, ook wel hemelvaren genoemd, voert ons terug naar de eerste eeuw na Christus. Tijdens de meifeesten die in deze Germaanse tijd plaatsvonden vierden mensen de opkomst van het nieuwe leven in de natuur. Deze feesten waren groots; er werden bomen of boomstammen neergezet, en daar omheen werd het feest van de overwinning van de zomer op de winter gevierd. Centraal stond de ‘zich opnieuw manifesterende groeikracht van de natuur’. Het volksgeloof van die tijd bevatte het idee dat dauw een een genezende en magische kracht had, vooral op bepaalde dagen.
Later, in de 19e eeuw, ontstond hieruit de gewoonte om zingend en met blote voeten op het gras te dansen. Mensen stonden al om drie uur ‘s nachts op omdat ze op tijd terug moesten zijn voor de kerkmis, die om negen uur begon. Hier komt vermoedelijk de term dauwtrappen vandaan. Het dauwtrappen werd vanaf toen in verband gebracht met processies op de ochtend van Hemelvaartsdag.
Het dauwtrappen is niet een ritueel van het christendom
Het gebruik van dauwtrappen heeft dus niets met het christendom te maken, maar met het het vieren van de opkomst van de natuur. De meibomen die geplant werden, en die het middelpunt waren van het feest, stonden symbool voor de vruchtbaarheid voor vee, akkers en mensen.
En in sommige gemeenten bestaat het ritueel nog steeds. Het planten van een meiboom staat daar voor het uiten van liefde voor de gemeente waarin men woont en gaat vaak gepaard met feestelijkheden. De meiboom heeft bovendien een mooie spirituele betekenis: alle zielen zijn verbonden met het ‘centrale’ en daardoor zijn we samen, of we nu dood of levend zijn, in staat om andere zielen te verbinden.
Dauwtrappen met Hemelvaart
Terug naar dauwtrappen met Hemelvaart. Het idee om voor het ochtendgloren de natuur in te trekken heeft nu ineens een andere lading gekregen. Het vieren van de opkomst van de lente, het eren van de natuur, zou mij weleens kunnen doen besluiten om toch die wekker te zetten op Hemelvaartsdag. Om de dauw op de velden tegemoet te treden, en misschien zelfs wel om je schoenen uit te trekken.
