Anno 2018 vliegen termen als minimalisme, ontspullen en Marie Kondo-en je om de oren. Less is more, het werd in de mode al een tijd geroepen, maar het is een hele manier van leven geworden voor een heleboel mensen.
Enorm inspirerend, maar niets voor mij (redacteur Gabriëlle). Mijn huis staat bomvol prullaria, van mandjes met planten tot sojakaarsen en van souvenirs van reizen tot posters met teksten die mij inspireren. Dingen die ik allemaal niet wil weg doen. Ik zou het hartstikke saai vinden, een huis zonder tierelantijntjes. Ik zou dus nooit een minimalist kunnen worden. Of… toch wel?
In het boek Verlangen naar Minder van Jelle Derckx schrijft hij over zijn overgang naar minder spullen. Een reis naar een bewust en duurzaam leven, noemt hij het. Een verlangen dat voor Jelle is voortgekomen uit een verlangen naar persoonlijke groei. Hij stelde een persoonlijke missie op, bestaande uit verschillende delen. Een daarvan noemde hij ‘Individu’: “als individu zorg ik dat ik elke dag meer creëer dan consumeer en probeer zo goed mogelijk te zijn voor deze planeet. Daarnaast probeer ik elke dag te handelen vanuit respect en empathie en zie ik de wereld als een eenheid.”
Bewustwording
En dat is uiteindelijk waar minimalisme om draait. Niet om zo min mogelijk spullen te hebben. Maar om je bewust te zijn van je eigen consumentengedrag. Consumentisme is in the long run de grootste boosdoener op het gebied van planeetvervuiling in de breedste zin. Minimalisme houdt in dat je nadenkt over de spullen die je gebruikt, in huis hebt en aanschaft. “Minimalisme is dus juist het tegenovergestelde van jezelf iets ontnemen of iets missen”. Het gaat om het doel van de spullen. En minimalisme gaat niet alleen over spullen. “Als iets geen waarde toevoegt aan je leven, dan heb je het niet nodig. Dat geldt trouwens niet alleen voor fysieke objecten, spullen, dingen die je wilt, maar ook voor informatie en relaties [red],” zo vertelt Jelmer de Boer in Verlangen naar Minder.
Maar laten we beginnen met het onderdeel spullen. Persoonlijk ben ik opgelucht om te horen dat als je minimalistischer wil leven, je niet je hele hebben en houden op straat hoeft te zetten. Maar minder spullen hebben, dat klinkt me op zich goed in de oren. Dingen die je jezelf kunt afvragen als je op het punt staat je huis op te ruimen of iets aan te schaffen, volgens Verlangen naar Minder:
Is dit iets wat ik echt gebruik?
“Wordt het gebruikt of ligt het stof te vangen? Een boek dat al gelezen is, ligt daar maar. Het ligt eigenlijk te wachten op de ander die van het boek kan leren of genieten.” Check. Ik heb een boekenkast gevuld met boeken die stof liggen te vangen. Ik geef wat boeken weg en zet de rest op Marktplaats. Daarnaast heb ik een hele grote verzameling tijdschriften die ik naar de kringloop breng. Dat ruimt op.
Voegt dit waarde toe aan mijn leven?
“Een schilder heeft een kwast nodig, een blogger een laptop. Wat is nuttig en wat is functioneel voor jouw dromen en plannen?” Laptop, telefoon, opladers, externe harde schijven: al die dingen zijn enorm nuttig en functioneel.
Zou ik ‘ding’ kopen als ik het nu in de winkel zag liggen?
“En hoeveel zou ik er dan voor betalen? Zou ik het weer kopen als ik het kwijt zou raken?” Bij deze vraag wordt het pijnlijk hoe gevoelig ik ben voor ‘leuke spulletjes’ en marketing. Wat moet een mens met vijftien snoezige notitieboekjes? En waarom heb ik tien verschillende huidoliën? Vanaf nu moet ik van mezelf me bij elke nieuwe aankoop afvragen of ik het wederom zou kopen als ik het kwijt zou raken en of ik niet al zoiets in huis heb.
Is dit iets waar ik van houd?
“Wat er vaak overblijft na het beantwoorden van de drie bovenstaande vragen is kunst of zijn prullaria. Kunst waar je van houdt en die je wilt ophangen of prullaria die er maar staan.” Ik reken mijn vele planten, reissouvenirs en kaarsen niet als prullaria. Ik ben dol op die dingen. Maar als ik rondkijk zie ik ook dingen die daar niet toebehoren en waarvan ik me afvraag waarom ik ze eigenlijk heb. Mijn Andy Warhol-tegeltjes en posters met mooie prenten en teksten blijven. Maar ik heb niet vier olifantenbeeldjes nodig. Twee gaan er weg, de mooiste twee blijven. En ook die leuke wereldbol dient niet echt een doel en staat daar maar. Prullaria? Hij mag naar de kringloop.
Bewaar ik dit omdat ik vind dat ik er van moet houden?
“Ik (auteur Jelle) kreeg ooit een houten beeld van mijn moeder. Ik hield het omdat ik het van haar had gekregen. Maar eigenlijk hield ik er niet van en stond het maar stof te vangen zonder ooi mooi gevonden te worden.” Eén van de redenen dat ik mijn verjaardag nooit vier (naast dat ik de overdaad aan aandacht te heftig vind), is dat je dan zoveel spulletjes krijgt die je niet per se kunt gebruiken. Dat is ook de reden waarom ik Sinterklaas-spelletjes een slecht idee vind: je eindigt met een cadeautje waar je maar weinig aan hebt. Als mensen me toch een cadeau willen geven, vraag ik iets praktisch of een ervaring. Of iets wat op kan (chocoladerepen zijn altijd een goed idee). Maar dat neemt niet weg dat er in huis nog flink wat spullen staan waar ik vind dat ik er van moet houden, want: gekregen van een dierbaar iemand. Het engeltje met mijn naam er op, gekregen van mijn oma, dat al jaren verstopt in een hoekje ligt, gaat toch echt weg. Sorry oma.
Is dit een als-dan of wat-als?
“Dit betreft de gevalletjes ‘bewaren omdat het misschien nog een keer van pas komt’. Een geweldige regel van The Minimalists voor dit soort gevallen is de 20/20 regel. Iets wat binnen een straal van twintig kilometer voor twintig euro of minder te koop is, kan weg.” Ik ben de koningin van deze categorie en heb een kast met voorraadspullen. Elke keer dat ik ergens een slaapmaskertje kreeg (van een hotel tot een vliegrit), ging deze in de voorraadkast. Hartstikke handig voor tijdens het reizen, maar eentje is genoeg. En zo duur zijn die dingen niet. Wil er iemand nog een slaapmaskertje?
Minimalistisch op je eigen manier
Ongelofelijk hoeveel spullen er al weg zijn gegaan, puur doordat ik met bovenstaande vragen aan de slag ben gegaan. Begrijp me niet verkeerd, minimalistisch is mijn huis nog steeds niet. Maar dat vind ik zo mooi aan Verlangen naar Minder, volgens Jelle is het minimalisme niet zo zwart-wit. Je hoeft geen leeg huis te hebben. Minimalistischer leven en toch ‘prullaria’ in huis hebben? Dat kan dus heus. Wat voor mij het belangrijkst is, is dat ik net zo gelukkig zou zijn zonder al die spullen. Ik vind het heerlijk om een nieuwe geurkaars aan te steken en word nog iedere keer blij als ik het Hula-poppetje zie hangen dat ik in Hawaï heb gekocht, of als ik de LP’s van mijn favo jaren 70- en 80-artiesten die aan de muur hangen zie. Maar zonder die spullen zou ik net zo gelukkig zijn. Een geurkaars is leuk, maar het voegt niet iets substantieels toe aan mijn levensgeluk. Wel of geen kaars, ik ben even gelukkig. En dat is voor mij het belangrijkst. Zolang dat besef er is, mag ik van mezelf best genieten van die ‘weloverwogen prullaria’.
Sustainable minimalist
Auteur Jelle noemt zichzelf inmiddels geen minimalist meer, maar een sustainable minimalist. Hij koopt duurzame items, eet zo duurzaam mogelijk, denkt na over hoe hij leeft en kiest voor duurzaam geluk. Hij is zich bewust van de kracht van de consument. Elke keer dat jij je geld uitgeeft, kies je voor iets. Je steunt iets. Steun je massaproductie, en daarmee wellicht kinderarbeid of steun je duurzame bewegingen en ben je daarmee bezig met minder vervuiling?
Sustainable minimalisme. Dat staat me wel aan.
Meer minimalisme tips? Verlangen naar Minder van Jelle Derckx is verkrijgbaar via bol.com.
Beeld: fotografie door Brenda van Leeuwen, styling door Esther de Munnik
