‘Er is opnieuw een wolf gesignaleerd in Nederland.’ Bijzondere nieuwsberichten zijn dat. Maar het klinkt misschien ook wat onheilspellend, als je bent opgegroeid met Roodkapje en de boze wolf, het Dodenlied van drs. P (waar de inzittenden van een trojka een voor een worden verslonden door een troep hongerige wolven) of theorieën over alfa-mannetjes die als leider een schrikbewind voeren. Klopt allemaal niks van, zegt de Duitse wolvenonderzoekster Elli H. Radinger. Als je wolven echt leert kennen, zijn het in de eerste plaats sociale en slimme wezens waar we veel van kunnen leren.
Van Elli Radinger verscheen het boek ‘De wijsheid van wolven’, waarin ze wat ze tijdens haar jarenlange onderzoek zag en leerde over wolven mooi beschrijft en intussen ook wat mythen ontkracht. Neem nou dat idee van ‘de alfareu’, die alles bepaalt en als enige met de vrouwtjes mag paren. Die theorie ontstond bij onderzoek naar wolven op een beperkt, omheind terrein. Maar in zo’n situatie gedragen wolven zich heel onnatuurlijk. Als je wolven in het wild observeert, zoals Elli onder meer doet in Yellowstone National Park, zie je pas echt hoe ze met elkaar omgaan. Als sociale, slimme wezens met een eigen wijsheid.
Dit zijn de gouden regels van wolven:
1. Houd van je familie
Familie als in: degenen die aan je zijn toevertrouwd. Wolvenfamilies vormen een hechte groep. Er is een duidelijke communicatie, er zijn rituelen en er zijn standvastige en sterke leiders. Er is ook zoiets als een ‘groepspersoonlijkheid’: autoritaire, bazige leider dieren of chagrijnige enkelingen kunnen een stempel drukken op een hele roedel. Zoals ook in verschillende gezinnen een heel andere sfeer kan heersen. Maar bij wolven is ook altijd duidelijk: iedereen heeft een rol en helpt mee. Wolven zorgen voor elkaar en houden elkaar uit de wind.
2. Zorg goed voor degenen die aan je zijn toevertrouwd
Je hoeft niet de baas te spelen om een goede leider te zijn. Leiderschap bij wolven heeft niets te maken met agressie of kracht. Het gaat erom dat je mentaal sterk bent en snapt hoe sociale verhoudingen werken. Leiderschap bij wolven is trouwens vrouwelijk. Een wolvenfamilie heeft geen vrouwenquotum nodig. Het leiderspaar neemt samen de belangrijke beslissingen, en in twijfelgevallen bepaalt de leidende wolvin wat er gebeurt.
3. Geef niet op
Wolven hebben bij het jagen (of het nu om prooi of om liefde gaat) niet alleen uithoudingsvermogen, maar ook een hoop geduld. De wijze les: soms is het zaak om geduldig te zijn, goed na te denken en opties af te wegen. En als je op een dood spoor komt, is het beter om overnieuw te beginnen. Elli Radinger deed dat zelf toen ze haar carrière als advocaat opgaf om wolvenonderzoeker te worden. Niet abrupt, maar weloverwogen, bijvoorbeeld door eerst financiële ruimte te creëren, zodat ze kansen kon grijpen als die zich voordeden. ‘Soms, als een situatie hopeloos lijkt, kun je verder komen door eerst maar eens geduld te oefenen en het juiste moment af te wachten.’
4. Maak altijd tijd om plezier te hebben
Jonge wolven spelen net als kinderen, maar volwassen wolven doen net zo hard mee. Ze spelen verstoppertje of tikkertje, ze stoeien met elkaar, of ze roetsjen in de winter met z’n allen als botsautootjes over een bevroren meer. En soms hebben ze dikke pret met een achtergelaten bierblikje dat ze voor zich uitschoppen en dan weer ‘vangen’.
Spelen is ontspanning, maar het is ook leerzaam. Spelen is communiceren, spiertraining, het versterken van relaties. Je kunt oefenen met sociale rollen, je leert jongeren eerlijk en sportief gedrag aan en dat het belangrijk is je aan afspraken te houden. Wie vals speelt, mag bij wolvenspelletjes niet meer meedoen. Opvallend: de oude wolven laten de jongen soms winnen, om ze meer zelfvertrouwen te geven.
De wolf in het bos
Los van al die leerzame aspecten is ‘De wijsheid van wolven’ vooral een mooi boek vanwege de beschrijvingen van wilde wolven, en van Elli’s eigen fascinatie met de dieren.
’Ontmoetingen met wilde wolven – of het nu in de werkelijkheid is of spiritueel – veranderen je in de kern van je bestaan’, schrijft Elli Radinger. ‘Ze brengen je op existentiële en spirituele vragen: wie ben ik? Waarom ben ik hier?’
Je gaat bijna hopen dat je zelf een keer een wolf tegenkomt. Nu is die kans in Nederland erg klein, maar in Duitsland kan het, er leven bijvoorbeeld een paar families onder Hamburg. Dus mócht je ooit door het bos lopen en op een boze wolf stuiten, ga dan niet op een jager zitten wachten, maar blijf staan, maak je groot, klap in je handen en spreek de wolf duidelijk aan (‘Ga weg!’). Dat zou voldoende moeten zijn.
Maar die kans is echt klein. Er zitten waarschijnlijk meer (figuurlijke) wolven in Hollywood en zo. En het is bijzonder om te zien hoe die nu worden onttroond: door vrouwen die de leiding nemen, met vasthoudendheid, durf, sociale slimheid en samenwerking. Je zou haast zeggen: op z’n wolfs. Maar dan met een hashtag.
Meer lezen
Elli H. Radinger, ‘De wijsheid van wolven. Hoe ze denken, leidinggeven en voor elkaar zorgen: wat de wolf ons kan leren over mens zijn’ (A.W. Bruna Uitgevers).
Over wolven als archetype gaat de klassieker ‘Women who run with the wolves’ (vertaald als ‘De ontembare vrouw’), van psychoanalytica Clarissa Pinkola Estés, die stelt dat er diep in elke vrouw een ontembare oervrouw schuilt, een wolvin die staat voor kracht en intuïtieve wijsheid.
Dieren kunnen ons op meer manieren inspireren. Lees bijvoorbeeld dit stuk over hoe je inleven in een dier kan helpen om ook mensen beter te begrijpen.
Tot slot: wil je meer weten over wolven in Nederland en waar ze zijn waargenomen? Kijk dan op de site van Wolven in Nederland.
Meer Happinez?
- De kracht van bomen en wat we van ze kunnen leren
- Dit is de magie van een handgeschreven brief
- Zo herstel je je band met de natuur
