De dood betekent het einde van leven, dat is overal ter wereld hetzelfde. Maar hoe we afscheid nemen is per cultuur heel verschillend. Maak kennis met de Chinese, Kaapverdische en Marokkaanse uitvaartrituelen.
Twee zielen: China
Kenmerkend voor het Chinese overlijdensritueel is de aandacht voor de uittreding van de ziel. Volgens de Chinese traditie huisvesten er in een lichaam twee zielen; de spirituele ziel (Hun) en de lichaamsziel (Po). Na een overlijden gaat de Hun-ziel meteen naar het hiernamaals. De Po-ziel heeft meer tijd nodig. Om deze ziel rustig afscheid te kunnen laten nemen, eet de familie het lievelingsgerecht van de overledene. Ook laten ze het licht aan in de ruimte waar de overledene ligt opgebaard, tot en met de uitvaart. Om te voorkomen dat de ziel van de overledene bij de familie blijft, draaien de nabestaanden zich om als de kist gesloten wordt. Op de uitvaart is het opsteken van een paraplu uit den boze, want daar zou de geest van de overledene onder kunnen schuilen, terwijl die de verbinding met het leven los moet kunnen laten.
Vier herdenkingsdiensten: Kaapverdië
Een Kaapverdisch overlijdensritueel is groots en meeslepend. Zowel op de begrafenis als tijdens het afscheid is de gehele gemeenschap aanwezig. Het overlijden gaat meestal gepaard met een mengeling van tradities uit het Rooms-Katholicisme en oud West-Afrikaans geloof in magie en geesten. Die combinatie van geloofsovertuigingen uit zich in enerzijds katholieke rituelen en gebed, naast anderzijds boodschappen doorgeven via de overledene (en soms een medium) aan eerder gestorvenen. In de acht dagen voor de uitvaart komen de emoties los; de nabestaanden spreken hun gemis uit en huilen dagenlang. Ook tijdens de uitvaart worden emoties de vrije loop gelaten. Bijzonder is dat er na de uitvaart gedurende een jaar vier herdenkingsdiensten volgen voor de overledene.
Eeuwige grafrust: Marokko
In tegenstelling tot de Chinese en Kaapverdische overlijdensrituelen wordt een levenloos lichaam tijdens een Marokkaanse uitvaart niet uitgebreid ritueel geëerd. Het lichaam van de overledene wordt gewassen en krijgt snel de rust die het nodig heeft. Eeuwige grafrust is voor Marokkanen belangrijk bij een overlijden. In Nederland is dit vaak lastiger te realiseren. Daarom kiezen veel Marokkaanse Nederlanders voor een uitvaart in Marokko. Een Marokkaans graf is doorgaans sober. Soms wordt er alleen een bloem of plant op geplaatst met een symbolische betekenis. Na de uitvaart ontvangt de familie de gemeenschap thuis met veel eten en drinken. Die bezoeken houden dagenlang aan.
Meer weten?
Lees het boek Kun je internetten in de hemel? van Ineke Wienese. Je krijgt een beeld van hoe kinderen uit verschillende culturen de dood beleven.
Meer lezen over rouw?
Waarom je je niet kunt voorbereiden op rouw.
