Rouw is eeuwenlang als een heilig en gedeeld proces beschouwd. Tegenwoordig wordt het meestal privé gehouden en omgeven door schroom, waardoor ons verdriet vaak verborgen blijft.
Het is van belang dat we het gesprek over verlies in ons leven heropenen, zodat we beter kunnen leren omgaan met de pijn en samen kunnen bepalen welke rol het speelt in ons levensverhaal. Rouw heeft een belangrijke sociale functie, zoals levenseinde doula dr. Sarah Kerr treffend stelt: ‘Alle verdriet kan worden gedragen, als we maar het juiste verhaal vinden om het in te plaatsen.’
Rouwintegratie
Wat betreft de plek van verdriet, leerde ik van klinisch psycholoog Manu Keirse dat we niet moeten streven naar ‘rouwverwerking’, maar eerder naar ‘rouwintegratie’. Rouwverwerking impliceert dat we het verlies willen uitwissen, alsof het iets is wat we kunnen en moeten laten verdwijnen. In werkelijkheid wordt rouw een deel van ons leven, van onze identiteit. Een treffende illustratie van dit concept vond ik in een strip waarin een croissant als metafoor wordt gebruikt. In deze vergelijking is rouw de boter: aanvankelijk een groot, zwaar blok dat moeilijk vast te pakken is. Maar om een croissant te maken, wordt de boter verdeeld over meerdere lagen deeg en samengeperst tot een nieuw geheel. Zo wordt rouw uiteindelijk geïntegreerd en laat het zijn sporen achter op het kunstwerk dat ons leven is. De last wordt geleidelijk minder zwaar en gemakkelijker te dragen.
Een onsterfelijke ziel
In mijn persoonlijke benadering van rouw helpt de notie dat ons bewustzijn of onze ziel terugkeert naar een grotere bron en in essentie niet kan sterven. Ik zie ons leven op aarde als een reis, ons lichaam als een tijdelijk kostuum dat we dragen. Als onze dans ten einde is, laten we ons kostuum achter en reist onze essentie verder. Het idee van een niet-lokaal bewustzijn is ook terug te vinden in oude hindoeïstische geschriften en bij Plato die het lichaam beschouwde als de tijdelijke drager van een onsterfelijke ziel.
De achterkant van de liefde
Zo’n levensbeschouwing neemt niet weg dat rouw ook hard werken is, zo bevestigt het rouwtakenmodel van William Worden. Het model omvat het aanvaarden van de realiteit van het verlies, het doorleven van de pijn en het verdriet, het aanpassen aan een nieuw leven zonder de overledene, het emotioneel een plaats geven aan de overledene en het oppakken van de draad van het leven. Kortom, hoewel verlies pijnlijk is en veel energie kost, biedt het de gelegenheid om een aspect van onszelf te verkennen dat groter is dan onze individuele identiteit. Als we rouw kunnen zien als de achterkant van de liefde en inherent onderdeel van het leven, kunnen we het mogelijk weer als iets heiligs en collectiefs gaan beschouwen.
Deze column komt uit het nieuwste Happinez nummer Innerlijk Vuur. Bestel dit nummer nu zonder verzendkosten in de Happinez webshop.
Meer lezen van Sarah Mead?
Lees deze column van Sarah over de onbewuste consensus dat we niet over de dood praten.
